عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

¹نسرین حیدری؛ ²امین صدارتیان جهرمی؛ ³مجتبی قانع جهرمی

¹دانشجو

²هیأت علمی گروه گیاهپزشکی

³هیئت علمی

شب‌پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگی، Tuta absoluta (Meyrick)، یکی از مهمترین آفات گوجه‌فرنگی در نقاط مختلف دنیا محسوب می‌شود. مشکلات مختلفی که استفاده از آفت‌کش‌ها به‌منظور کنترل این آفت به‌دنبال داشته است، لزوم جستجو به‌منظور یافتن راهکارهای جایگزین کنترل شیمیایی را آشکار می‌نماید. استفاده از ارقام مقاوم گیاهی نسبت به این آفت را می‌توان به‌عنوان یکی از مهمترین روش‌های جایگزین کنترل شیمیایی در برنامه‌های مدیریتی شب پره‌ی T. absoluta مدنظر قرار داد. در پژوهش حاضر، تأثیر شش رقم گوجه‌فرنگی شامل "Rio grand"، "Super strain B" ، "Unigen"، "Atrak"، "King ston"و "Estern" روی پارامترهای زیستی این آفت در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1 ± 25 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی با استفاده از روش تجزیه‌ی جدول زندگی دو جنسی ویژه‌ی سن - مرحله‌ی زیستی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به‌دست آمده، طول مراحل مختلف رشدی این آفت به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر ارقام مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. بر همین اساس، بیشترین طول مراحل مختلف رشدی نابالغ این آفت (31/0 ± 63/27 روز) روی رقم "Atrak" به‌دست آمد. علاوه بر این، کمترین میزان باروری کل آفت مذکور (42/9 ± 70/154 تخم/ماده) نیز روی همین رقم ثبت گردید. بیشترین و کمترین میزان مرگ و میر مراحل مختلف نابالغ به‌ترتیب روی ارقام "Atrak" (05/0 ± 36/0 درصد) و "King ston" (03/0 ± 15/0 درصد) به‌دست آمد. ارقام مختلف مورد مطالعه تأثیر معنی‌داری بر نسبت جنسی آفت مذکور نداشتند. بیشترین و کمترین مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) شب پره‌ی T. absoluta به‌ترتیب روی ارقام "King ston" (004/0± 147/0 برروز) و "Atrak" (005/0 ± 111/0 برروز) برآورد گردید. مقادیر محاسبه شده‌ی نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) نیز به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر ارقام مختلف مورد مطالعه قرار گرفت و بیشترین (005/0 ± 158/1 برروز) و کمترین (006/0 ± 117/1 برروز) مقادیر پارامتر مذکور به‌ترتیب روی ارقام "King ston" و "Atrak" ثبت شد. بیشترین مقدار نرخ خالص تولید مثل (R0) شب پره‌ی مینوز گوجه فرنگی نیز روی رقم "King ston" محاسبه گردید (80/11 ± 57/96 نتاج/فرد) که اختلاف معنی‌داری با سایر ارقام مورد مطالعه داشت. علاوه بر این، بیشترین میانگین طول یک نسل (T) این آفت نیز روی رقم "Atrak" (46/0 ± 21/34 روز) تعیین شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که میزان مقاومت ارقام مختلف مورد مطالعه در پژوهش حاضر نسبت به شب‌پره‌ی T. absoluta متفاوت می‌باشد. بر همین اساس، ارقام "Atrak" و "King ston" به‌ترتیب به عنوان مقاومترین و حساسترین میزبان نسبت به این آفت در شرایط آزمایشگاهی شناسایی شدند. نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌تواند در برنامه‌های مدیریتی شب‌پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگی در مناطق مختلف پرورش گوجه فرنگی مورد استفاده قرار گیرد.

پارامترهای زیستی؛ جدول زندگی دو جنسی؛ مرگ و میر؛ نرخ ذاتی افزایش جمعیت