گزارش قارچ Fusarium graminearum و فرم جنسی آن از ذرت در منطقه دشت مغان
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
قارچSchwabe Fusarium graminearum یکی از عوامل اصلی بیماری پوسیدگی خوشه ذرت در سراسر دنیا می‌باشد. طی بررسی‌های صورت گرفته در سنوات گذشته عامل اصلی این بیماری در کشورمان قارچ F. verticillioides است. هر چند گزارش‌‌‌هایی از این قارچ به عنوان عامل بیماری از مناطقی چون قزوین، مازندران و گیلان وجود دارد، ولی تاکنون بررسی دقیق و وسیعی از پی‌جویی گونه F. graminearum به عنوان عامل بالقوه بیماری در بسیاری از مناطق مهم کشت ذرت در کشور انجام نشده است. در ضمن تولید فرم جنسی قارچ در جدایه‌های ذرت برای نخستین بار در این گزارش ارایه می‌شود. در این تحقیق بلال‌های آلوده ذرت از مناطق مختلف کشور از جمله مغان جمع‌آوری و در آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. این منطقه یکی از مهم‌ترین مناطق شیوع بیماری اسکب گندم با عامل F. graminearum نیز می‌باشد و وجود جدایه‌های این قارچ به عنوان بیمارگر در ذرت می‌تواند از نظر بحث تناوب زراعی و مسایل مرتبط با کشاورزی حفاظتی بسیار حایز اهمیت باشد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که پرگنه‌های هفت روزه قارچ در محیط PDA به رنگ قرمز جگری هستند. اسپورودوخیوم‌های اندک پرتقالی رنگ روی محیط CLA، فاقد میکروکنیدیوم ولی دارای ماکروکنیدیوم‌های با دیواره مشخص، مستقیم تا کمی خمیده (قایقی شکل)، دارای سلول پایه‌ای مشخص و سلول انتهایی مخروطی بودند. پریتسیوم‌های سیاه رنگ قارچ حاوی آسک و آسکوسپور بودند. آسکوسپورهای قارچ بی رنگ، قدری خمیده با انتهای گرد و عمدتا سه دیواره عرضی داشتند. این مشخصات با مشخصات ارایه شده برای قارچ F. graminearum در کلیدهای معتبر بین‌المللی کاملا مطابقت داشت. برای اثبات بیماریزایی قارچ توصیف شده فوق، بر اساس اصول کخ، مایه‌زنی سوسپانسیون کنیدیوم‌های قارچ با غلظت 106 کنیدیوم در هر میلی‌لیتر آب مقطر استریل روی هیبرید SC 704 ذرت انجام شد. روی هر بلال سه میلی‌لیتر از سوسپانسیون کنیدیوم‌های قارچ مایه‌زنی شد. گیاهان ذرت دو هفته پس از ظهور سیلک‌ها با تزریق سوسپانسیون کنیدیوم‌ها در نوک بلال مایه‌زنی شدند. بلال‌های مایه‌زنی شده جهت حفظ رطوبت با پلاستیک به مدت 5 روز پوشانده شده و گیاهان در شرایط معمول گلخانه (دمای 22 درجه سانتی‌گراد و تناوب نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) نگهداری شدند. دو هفته پس از مایه‌زنی علایم ظاهری بیماری شامل تغییر رنگ بذور و ایجاد یک پوشش سفید مایل به صورتی روی بذور آلوده بلال‌های مایه‌زنی شده، مشاهده گردید. پس از انتقال این بلال‌ها به آزمایشگاه و کشت این بذور در محیط کشت PDA، قارچ عامل بیماری مجددا از بافت‌های آلوده جداسازی شد. این اولین گزارش از جداسازی قارچ F. graminearum و فرم جنسی آن (Gibberella zeae Schwein.) از ذرت در منطقه مغان می‌باشد.
کلیدواژه ها