عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

مرضیه کشکولی؛ یعقوب فتحی‌پور؛ محمد مهرآبادی

دانشگاه تربیت مدرس

پژوهش در مورد دموگرافی حشرات اطلاعات مهمی در مورد فاکتورهای تاثیرگذار بر رشد جمعیت فراهم می‌آورد اما این روش تحقیقاتی تاکنون به طور گسترده برای نقش باکتری‌های همزیست در جمعیت‌های حشرات میزبان انجام نشده است. در این مطالعه نقش باکتری‌های همزیست‌ دستگاه گوارش روی رشد جمعیت سن سبز پسته،Acrosternum heegeri Fieber (Hemiptera: Pentatomidae) بررسی شد. باتوجه به اهمیت این آفت در ایجاد نکروز مغز پسته، انتقال قارچ Peglion (Saccharomycetales: Saccharomycetaceae) Nematospora coryli و ریزش میوه‌ها، تحقیقات به‌منظور درک زیست‌شناسی و پیدا کردن راهکار مدیریت برای این آفت انجام گرفته است، اما همزیستی با همزیست‌های دستگاه گوارش به‌عنوان جنبه‌ای از زیست‌شناسی این حشره تاکنون بررسی نشده است. کلنی آزمایشگاهی A. heegeri با استفاده از بالغین جمع‌آوری شده از باغ‌های پسته استان کرمان ایجاد گردید و در شرایط آزمایشگاهی با دمای 25±1 °C و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی روی مغز پسته و گیاه شورخاردار (Salsola kali) پرورش داده شد. ویژگی‌های رشد جمعیت در بالغین طبیعی A. heegeri با افرادی که از دسته‌های تخم استریل شده (تیمار با اتانول 96% و هیپوکلریت سدیم 12% و شستشو با آب مقطر) تفریخ شده بودند (بدون همزیست‌ها) مقایسه شد. با طراحی آزمایش اولیه، طولانی‌ترین مدت تیمار تخم‌ها که منجر به به جداشدن آن ها از دسته تخم نشود (هفت دقیقه برای هیپوکلریت سدیم)، انتخاب گردید. ردیابی باکتری همزیست در هر دو تیمار با استخراج DNA از قسمت چهارم معده میانی (V4) سن پنجم حشره و با استفاده از دو جفت پرایمرGro-F1/Gro-R1 و 16SA1/16SB1 به ترتیب برای ژن‌های groEL و 16SrRNA مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین کارایی حذف همزیست با استفاده از جفت پرایمرهای عمومی 18s-F/18s-Rو Groel-F/Groel-R و استفاده از روش PCR کمی (qPCR) نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ضدعفونی سطحی دسته‌های تخم باعث حذف 05/0± 76/99 درصدی باکتری همزیست در قسمت V4معده میانی می‌گردد. نتایج گواه روشنی بود که با جلوگیری از انتقال عمودی همزیست‌های دستگاه گوارش، طول مراحل مختلف زندگی و باروری سن A. heegeri به‌طور منفی تحت تاثیر قرار گرفته است. نرخ خالص تولیدمثل (R0) و نرخ ذاتی (r) و متناهی افزایش جمعیت (λ)حشرات دارای همزیست به ترتیب5.59 تخم ، 0.02436 بر روز و 1.0246 بر روز بود که حذف همزیست این مقادیر را به طور معنی‌داری به ترتیب به 0.04 تخم، -0.05091 بر روز و 0.95037 بر روز کاهش داد. متوسط زمان یک نسل (T)در حشرات بدون همزیست با 64 در مقابل 70.63 روز در حشرات کنترل، کم‌تر بود. در مجموع، نتایج نشان داد که همزیست‌های باکتریایی نقش مهمی در بیولوژی سن سبز پسته بازی می‌کنند که حذف این همزیست‌ها حشره میزبان را به‌طور منفی تحت تاثیر قرار می‌دهد. باتوجه به وابستگی بالای A. heegeri به همزیست‌هایش، مطالعات تکمیلی می‌تواند منجر به تاکتیک‌های مدیریتی بر پایه همزیستی برای این حشره گردد.

میکروارگانیسم‌های همزیست؛ PCR کمی (qPCR)؛ دموگرافی؛ جدول زندگی