عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سمیه رحیمی کلده؛ احمد عاشوری؛ علیرضا بندانی

استاد دانشگاه تهران

در این پژوهش، اثر طول‌موج‌های مختلف نوری بر درصد دیاپوز زنبور پارازیتوییدTrichogramma brassicae Bezdenko (Hymenoptera; Trichogrammatidae) به عنوان گونه غالب جنس Trichogramma و کنترل کننده آفات کلیدی بالپولکدار در ایران مورد مطالعه قرار گرفت. زنبور پارازیتویید T. brassicae دارای دو شیوه تولیدمثلی، دو جنسی و بکرماده‌زایی است، بکرماده‌زایی در این گونه حاصل آلودگی به باکتری Wolbachia است. بر اساس مطالعه‌های انجام شده، طول دوره نوری دارای اثر مادری در القای دیاپوز در زنبورهای پارازیتویید جنس Trichogramma است. در حقیقت قرارگیری نسل مادری تحت شرایط روز کوتاه می‌تواند میزان ورود به دیاپوز در نسل بعد را افزایش دهد اما تاکنون اثر طیف‌های نوری بر دیاپوز زنبورهای پارازیتویید جنس Trichogramma مطالعه نشده است. در این تحقیق، نسل مادری تحت شرایط آزمایشگاهی20 درجه سلسیوس، 10 ساعت روشنایی : 14 ساعت تاریکی و رطوبت نسبی % 5 ± 70 تحت طیف‌های نوری: آبی (475-455 نانومتر)، سبز (535-515 نانومتر)، نارنجی (595-585 نانومتر)، قرمز (630-620 نانومتر) و سفید (5000 تا 10000 کلوین) پرورش داده شد. تخم‌های تازه (کمتر از 6 ساعت) Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera; Pyralidae) به مدت 4 ساعت در اختیار زنبورهای ماده 24 ساعته پرورش یافته در هر یک از این طول‌موج‌ها قرار گرفتند. پس از گذشت 4 ساعت زنبورهای مادری حذف و تخم‌های پارازیته به تاریکی مطلق، دمای 10 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی % 5 ± 70 به مدت دو ماه منتقل شدند. پس از گذشت دو ماه ذخیره‌سازی کوتاه مدت، تخم‌های پارازیته به 18 ساعت روشنایی : 6 ساعت تاریکی و دمای 25 درجه سلسیوس به منظور خروج از دیاپوز منتقل شدند. کلیه داده‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی، آزمون فاکتوریل (فاکتور اول آلودگی به ولباخیا و فاکتور دوم قرارگیری در معرض طیف‌های مختلف نوری) در 50 تکرار با استفاده از نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، آلودگی به ولباخیا و قرارگیری نسل مادری تحت طیف‌های مختلف نوری، بطور معنی‌داری (0.0001 >) در پاسخ زنبور T. brassicae در القا و فرایند ورود و خروج از دیاپوز اثرگذار است. درصد دیاپوز در استرین آلوده به ولباخیا تحت هر یک از طول‌موج‌های سبز (76/82%)، آبی (88/77%)، قرمز (12/74%)، نارنجی (39/69%) و سفید (96/42%) است در حالی‌که درصد دیاپوز در استرین غیر آلوده به ولباخیا تحت هر یک از طول‌موج‌های سفید (88/85%)، آبی (74/83%)، قرمز (35/82%)، نارنجی (99/81%) و سفید (66/79%) بوده است. در مجموع درصد ورود به دیاپوز در استرین غیر آلوده به باکتری ولباخیا بیش از استرین آلوده به باکتری است. بنابراین می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که آلودگی به باکتری ولباخیا سبب تغییر پاسخ به طیف‌های نوری مختلف در القا و فرایند ورود و خروج از دیاپوز T. brassicae می‌شود. نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند نقش کلیدی در بهبود روند تولید انبوه و ذخیره بلند مدت این عامل کنترل بیولوژیک داشته باشد.

Trichogramma brassicae؛ Wolbachia؛ طول‌موج؛ دیاپوز؛ پرورش انبوه