اثر اسانس آنغوزه Ferula gummosa L. و بطری شور Callistemon viminalis Gaertn. روی مراحل مختلف رشدی شب پره مدیترانه ای آرد Ephestia kuehniella Zeller

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

¹وحید قاسمی؛ ²محمد خیرخواه

¹عضو هیات علمی - مجتمع آموزش عالی شیروان

²عضو هیات علمی-مجتمع آموزش عالی شیروان

شب‌پره‌‌ مدیترانه‌ای آرد Ephestia kuehniella Zellerیکی از آفات جدی و همه‌جایی محصولات انباری، به ویژه آرد می‌باشد. کنترل آفات انباری اساساً با استفاده از آفتکش‌های شیمیایی خطرناک مانند فسفین و متیل‌بروماید انجام می‌شود. علی‌رغم مؤثر بودن این ترکیبات، کاربرد بیش‌ از حد آن‌ها مشکلاتی همچون آلودگی محصولات انباری، خطر برای سلامتی انسان، و افزایش احتمال مقاومت در آفات را درپی داشته است. بنابراین، مشکلات حاصل از مصرف حشره‌کش‌های سنتزشده، نیاز برای یافتن ترکیبات ایمن مانند اسانس‌های گیاهی را بشدت نمایان می‌سازد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی سمیت تنفسی اسانس آنغوزه Ferula gummosa L. و بطری‌شور Callistemon viminalis Gaertn. علیه تخم‌های یک و چهارروزه، لاروهای سن اول و چهارم و حشرات کامل شب‌پره‌‌ مدیترانه‌ای آرد طراحی شد. همچنین، اثر بازدارندگی تخم‌ریزی غلظت‌های زیرکشنده (300، 570، 1091، 2089، و 4000 پی‌پی‌ام) اسانس‌های مورد آزمایش روی شب‌پره-های ماده مورد آزمایش قرار گرفت. تمام آزمایش‌ها در شرایط دمایی 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 70 درصد و تاریکی انجام شد. نتایج زیست‌سنجی‌ها نشان داد که مقدار LC50 اسانس آنغوزه و بطری‌شور علیه تخم‌های یک‌روزه به ترتیب 98/96 و 68/52 میکرولیتر بر لیتر هوا و روی تخم‌های چهارروزه به ترتیب 86/40 و 58/11 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. بر اساس این یافته‌ها، تخم‌های یک‌روزه در مقایسه با تخم‌های چهارروزه از تحمل بالاتری به هر دو اسانس برخوردار بودند. مقدار LC50 اسانس آنغوزه و بطری‌شور روی لاروهای یک‌روزه به ترتیب 33/11 و 67/4 میکرولیتر بر لیتر هوا و روی لاروهای چهار‌روزه به ترتیب 11/34 و 66/12 میکرولیتر بر لیتر هوا برآورد شد. علاوه بر این، اسانس آنغوزه با LC50 07/3 میکرولیتر بر لیتر هوا در مقایسه با اسانس بطری‌شور با LC50 72/28 میکرولیتر بر لیتر هوا از سمیت بیشتری علیه حشرات کامل این شب‌پره برخوردار بود. نتایج نشان داد که خاصیت بازدارندگی تخم‌ریزی اسانس‌های مورد آزمایش با افزایش غلظت اسانس افزایش یافت. میزان تخم‌ریزی شب‌پره‌هایی که با بالاترین غلظت (4000 پی‌پی‌ام) اسانس آنغوزه و بطری‌شور تیمار شده‌‌اند، به ترتیب به میزان 02/84 و 01/54 درصد کاهش یافت. بنابراین، نتایج مطالعه حاضر ثابت کرد که اسانس آنغوزه و بطری‌شور از سمیت تنفسی قابل توجهی علیه مراحل مختلف رشدی شب‌پره آرد برخوردار هستند. همچنین مشخص شد که واکنش مرحله جنینی (تخم) این حشره به اسانس‌های مورد بررسی در مقایسه با مراحل رشدی فعال آن (لاروها و افراد بالغ) متفاوت بوده و این نکته در اتخاذ یک تصمیم صحیح برای کنترل شب‌پره‌‌ مدیترانه‌ای آرد از اهمیت زیادی برخوردار است.

آفت انباری؛ اسانس؛ زیست سنجی؛ بازدارندگی تخم ریزی