شناسایی عامل بیماری گال زیتون در باغی در استان گلستان و امحا آن
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
بیماری گال زیتون توسط باکتری Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi ایجاد می‌شود که از طریق زخم‌ها و به خصوص زخم‌های روی برگ و محل هرس باعث آلودگی می‌گردد. ایجاد گال‌ها در این بیماری به دلیل تولید هورمون‌های گیاهی توسط باکتری بوده که باعث افزایش تکثیر سلول‌ها در اطراف محل آلودگی می‌شود. گال زیتون عمدتا در کشورهای مدیترانه‌ای وجود دارد و دلیل آن مساعد بودن شرایط آب و هوایی برای گسترش بیماری در این مناطق می‌باشد. اگر چه ارزیابی خسارت بیماری مشکل است اما گال زیتون به عنوان یکی از مهم‌ترین بیماری‌های زیتون شناخته می‌شود. در بهار سال 1394، گال‌هایی روی تنه و شاخه‌های تعدادی از درختان زیتون چهار ساله در یک باغی در استان گلستان مشاهده گردید. گال‌ها کروی شکل، سبز کمرنگ تا قهوه‌ای رنگ و دارای سطحی صاف بودند. علائم مشاهده شده با علائم ناشی از باکتری عامل گال زیتون تطابق داشت. پس از انتقال نمونه‌های حاوی گال به آزمایشگاه، بافت گال روی شاخه‌ها به صورت برش‌های نازکی بریده شد و در قطره‌ای از آب مقطر سترون سوسپانسیون شد، سپس روی محیط کینگ‌ب مخطط گردید. از نمونه‌ها، جدایه‌های باکتری گرم منفی، هوازی و قادر به تولید رنگیزه فلورسنت در محیط کینگ‌ب جداسازی گردید. کلیه جدایه‌ها لوان مثبت بودند و در برگ‌های توتون واکنش فوق حساسیت ایجاد کردند اما در آزمون‌های اکسیداز، لهانیدن ورقه‌های سیب‌زمینی و آرژنین‌دهیدرولاز منفی بودند. در آزمون‌های فنوتیپی تکمیلی از قبیل هیدرولیز نشاسته، هیدرولیز سیستئین، تحمل نمک 3%، هیدرولیز کازئین، ژلاتین، آسکولین، تویین 80 و تولید مواد احیا کننده از سوکروز کلیه جدایه ها منفی و در آزمون‌های کاتالاز، احیا نیترات، اورآز، تیروزیناز و پروتئاز مثبت بودند. همچنین توانایی جدایه‌ها در استفاده از برخی قندها و اسیدآمینه‌ها به عنوان تنها منبع کربن و ازت مورد ارزیابی قرار گرفت. در تزریق جدایه‌ها به سرشاخه‌های زیتون، بعد از دو هفته علائم اولیه گال شروع و تا یک ماه بعد کامل گردید. جدایه‌های بیماری‌زا بر اساس ژن‌خانه‌داری آر ان ای پلیمراز زیرواحد بتا در دستگاه ترموسایکلر تکثیر و تعیین توالی شدند. بر اساس آزمون‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی انجام گرفته، آزمون فوق‌حساسیت توتون، بیماری‌زایی و تولید گال روی سرشاخه‌های زیتون باکتری‌های عامل بیماری متعلق به گونه Pseudomonas savastanoi شناسایی شد و با توجه به عدم بیماری-زایی در خرزهره و نیز تشابه بیش از 99 درصدی ژن rpoB با توالی‌های ثبت شده پاتووار P. savastanoi pv. savastanoi در پایگاه اطلاعاتی NCBI، به این پاتووار تعلق داشت. در اطراف باغ مذکور تا فاصله بیش از یک کیلومتری هیچ درخت یا باغ زیتونی وجود نداشت و با توجه به اینکه عامل بیماری فوق در فهرست قرنطینه خارجی ایران می‌باشد، طبق ضوابط قرنطینه و بهداشت گیاهی، عملیات ریشه‌کنی بیماری به طور کامل انجام گردید.
کلیدواژه ها