- |
-
گزارش گونه های Phoma exigua و Phoma pinodella از میزبان های جدید گیاهی
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
جنس Phoma Sacc. علاوه بر گونه های ساپروفیت بی خطر، گونه های بیمارگر فراوانی نیز دارد که سبب خسارت در محصولات با اهمیت اقتصادی می گردند. همچنین برخی از گونه های این جنس جزو گونه های قرنطینه ای محسوب می گردند. در نمونه برداری از استان مازندران، نمونه های برگ واجد علائم لکه برگی از درختچه های سیاه تلو (Paliurus spina-christi) و گیاه
شنبلیله (Trigonella foenum-graeum) به ترتیب از شهرستان های پل سفید و بابل درسال های 1393 و 1394 جمع آوری شدند. ضدعفونی سطحی برگ ها با استفاده از پنبه آغشته به الکل 90% انجام گردید و نمونه ها به تشتک پتری حاوی کاغذ صافی مرطوب و استریل انتقال داده شدند. خالص سازی به روش تک کنیدی در محیط کشت آب- آگار انجام گردید. جهت شناسایی گونه های قارچی براساس ویژگی های ریخت شناسی طبق توصیف شناسایی بوئرما و همکاران(Boerema et al., 2004) عمل شد. بر این اساس از محیط های کشت MEA و آرد یولاف- آگار (OMA) جهت شناسایی استفاده گردید. شناسایی مولکولی جدایه ها نیز با استفاده از تکثیر نواحی ژنومیITS به کمک آغازگر هایITS1 و ITS4 و همچنین ژن اکتین انجام شد. در نتیجه دو گونه Phoma exigua و Phoma pinodella شناسایی شدند. قطر پرگنه قارچ در محیط های کشت OMA و MEA پس از هفت روز در شرایط 13 ساعت روشنایی و 11 ساعت تاریکی و دمای 22 درجه سلسیوس 7-6 و 5/5-5/4 سانتی متر به ترتیب برای دو گونه P. exigua و P. pinodella بدست آمد. پیکنیدها در مورد هر دو گونه در محیط کشت OMA به اشکال کروی تا نیمه کروی یا نامنظم واجد روزنه و گاهاً به صورت فرورفته در محیط کشت تشکیل می شدند. کنیدی ها در شکل و ابعاد بسیار متنوع بودند و غالباً کنیدی ها در گونه P. exigua بیرنگ و شفاف، بیضوی تا کشیده و بدون دیواره عرضی یا واجد یک تا دو دیواره عرضی به ابعاد 5/3×5/8 میکرومتر واجد قطرات چربی بودند و در مورد گونه P. pinodella کنیدی های تخم مرغی تا بیضوی گاهاً واجد یک دیواره عرضی به ابعاد 5/1 × 7 همراه با قطرات چربی مشاهده شدند. کلامیدوسپورها در هر دو گونه تک سلولی، میانی یا انتهایی، منفرد و یا به صورت زنجیری و به ابعاد20-10 میکرومتر بودند. مقایسه توالی نوکلئوتیدی نواحی ITS و اکتین جدایه حاصل از درختچه سیاه تلو با سایر توالی های موجود در Q-bank، %100 شباهت با سایر جدایه های گونه P. exigua را نشان داد و در مورد گونه P. pinodella نیز میزان شباهت با سایر توالی های موجود در Q-bank، %100 شباهت با سایر جدایه های گونه P. pinodella را نشان داد. این اولین گزارش از قارچ Phoma exigua از میزبان سیاه تلو و گونه Phoma pinodella از گیاه شنبلیله در ایران می باشد.
شنبلیله (Trigonella foenum-graeum) به ترتیب از شهرستان های پل سفید و بابل درسال های 1393 و 1394 جمع آوری شدند. ضدعفونی سطحی برگ ها با استفاده از پنبه آغشته به الکل 90% انجام گردید و نمونه ها به تشتک پتری حاوی کاغذ صافی مرطوب و استریل انتقال داده شدند. خالص سازی به روش تک کنیدی در محیط کشت آب- آگار انجام گردید. جهت شناسایی گونه های قارچی براساس ویژگی های ریخت شناسی طبق توصیف شناسایی بوئرما و همکاران(Boerema et al., 2004) عمل شد. بر این اساس از محیط های کشت MEA و آرد یولاف- آگار (OMA) جهت شناسایی استفاده گردید. شناسایی مولکولی جدایه ها نیز با استفاده از تکثیر نواحی ژنومیITS به کمک آغازگر هایITS1 و ITS4 و همچنین ژن اکتین انجام شد. در نتیجه دو گونه Phoma exigua و Phoma pinodella شناسایی شدند. قطر پرگنه قارچ در محیط های کشت OMA و MEA پس از هفت روز در شرایط 13 ساعت روشنایی و 11 ساعت تاریکی و دمای 22 درجه سلسیوس 7-6 و 5/5-5/4 سانتی متر به ترتیب برای دو گونه P. exigua و P. pinodella بدست آمد. پیکنیدها در مورد هر دو گونه در محیط کشت OMA به اشکال کروی تا نیمه کروی یا نامنظم واجد روزنه و گاهاً به صورت فرورفته در محیط کشت تشکیل می شدند. کنیدی ها در شکل و ابعاد بسیار متنوع بودند و غالباً کنیدی ها در گونه P. exigua بیرنگ و شفاف، بیضوی تا کشیده و بدون دیواره عرضی یا واجد یک تا دو دیواره عرضی به ابعاد 5/3×5/8 میکرومتر واجد قطرات چربی بودند و در مورد گونه P. pinodella کنیدی های تخم مرغی تا بیضوی گاهاً واجد یک دیواره عرضی به ابعاد 5/1 × 7 همراه با قطرات چربی مشاهده شدند. کلامیدوسپورها در هر دو گونه تک سلولی، میانی یا انتهایی، منفرد و یا به صورت زنجیری و به ابعاد20-10 میکرومتر بودند. مقایسه توالی نوکلئوتیدی نواحی ITS و اکتین جدایه حاصل از درختچه سیاه تلو با سایر توالی های موجود در Q-bank، %100 شباهت با سایر جدایه های گونه P. exigua را نشان داد و در مورد گونه P. pinodella نیز میزان شباهت با سایر توالی های موجود در Q-bank، %100 شباهت با سایر جدایه های گونه P. pinodella را نشان داد. این اولین گزارش از قارچ Phoma exigua از میزبان سیاه تلو و گونه Phoma pinodella از گیاه شنبلیله در ایران می باشد.
کلیدواژه ها