بررسی اهمیت بیماری پوسیدگی جیبرلایی بلال ذرت در شمال و شمالغرب ایران
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
قارچ عامل بیماری فوزاریومی،schwabe Fusarium graminearum، میزبان‌های زراعی مهمی از جمله گندم و جو دارد. یکی دیگر از این میزبان‌های مهم که در برخی مناطق کشورمان از جمله دشت مغان پس از گندم کشت می‌شود، ذرت است که بیمارگر، بیماری پوسیدگی جیبرلایی بلال را در این محصول زراعی ایجاد می‌کند. آگاهی از گروههای بیماریزایی موجود این قارچ در کشور و اطلاع از این که جدایه‌های جمع‌آوری شده از هر محصول چه میزان بیماریزایی در محصول دیگر ایجاد می‌کنند، می‌تواند از نظر مدیریت تناوب در مناطق گندم و ذرت‌کاری بسیار مهم باشد. بنابراین آگاهی از خطرات بیماری‌های گیاهی که در منطقه به دلیل وجود میزبان‌های مشترک می‌تواند لطمات زیادی به تولید بذر ذرت منطقه وارد کند، بسیار ضروری است. با این هدف، در این تحقیق ابتدا از سه استان گلستان، مازندران و اردبیل که دو محصول ذرت و گندم بصورت متناوب و پشت سر هم کشت می‌شوند، نمونه‌های مشکوک به آلودگی به قارچ F. graminearum از هر دو گیاه گندم و ذرت، جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. جداسازی قارچ روی محیط کشت PDA و نیز کاغذ صافی مرطوب (روش بلاتر) انجام شد و پس از خالص‌‌سازی، جدایه‌های قارچی شناسایی شدند. یرای بررسی‌های بیشتر از محیط کشت CLA استفاده شد و پس از طی مراحلی، فرم جنسی قارچ یعنی Gibberella zeae حاصل و شناسایی شد. برای اثبات بیماریزایی، تولید انبوه کنیدی قارچ با استفاده از محیط MBB و نیز سوسپانسیون کاه گندم انجام شد. برای بررسی تنوع بیماریزایی جدایه‌ها روی لاین B73 ذرت، از روش مایه‌زنی با خلال آلوده به قارچ در شرایط گلخانه استفاده شد. نتایج بررسی‌های انجام شده نشان داد گونه F. graminearum علاوه بر مزارع گندم، در مزارع ذرت مناطق مورد بررسی نیز وجود داشته و بیماریزا است. بررسی تنوع بیماریزایی 124 جدایه بیمارگر نشان داد که این تنوع زیاد بوده، بنحوی که مقایسه میانگین‌ها بر اساس آزمون دانکن در سطح 5%، جدایه‌ها را از نظرشدت بیماریزایی به 16 گروه تقسیم کرد که به ترتیب شامل 36، 50، 52، 56، 58، 58، 54، 55، 47، 53، 47، 47، 48، 44، 32 و 10 جدایه بودند. جدایه‌های Fg 1/1 و Fg 26/8 با بیشترین شدت بیماریزایی به ترتیب متعلق به استان‌های مازندران و اردبیل بودند. به استثنای جدایه Fg 27/2 که از استان اردبیل جمع‌آوری شده است، سایر جدایه‌های هم‌گروه با شاهد، متعلق به استان‌های مازندران و گلستان بودند. تمام 15 جدایه ذرت روی گندم بیماریزا بودند.
کلیدواژه ها