عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

مریم عطاپور؛ شیوا اصولی

مینوز برگ مرکبات، Phyllocnistis citrella Stainton ، یک آفت جدی مرکبات به ویژه در نهالستان ها به حساب می آید. لاروهای این آفت بیشتر در سطح زیرین برگهای جوان دالان حفر می نمایند. پس از چهار سن لاروی، شفیره ها در انتهای دالان و در حاشیه برگ شکل میگیرند. طول عمر حشرات کامل معمولا کوتاه و در حدود یک هفته است و کل دوره زندگی بر اساس دما بین 14 تا 50 روز به طول می انجامد. در مناطق شمالی ایران جمعیت آفت در اواخر تابستان و اوایل پاییز به اوج خود میرسد و به نظر می رسد تعداد نسل های آفت 7-8 نسل باشد. در مطالعه کنونی زیست شناسی آفت در 3 دمای 20، 27 و 35 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10±70 درصد و دوره روشنایی 14 ساعت در اتاقک رشد بررسی شد. از گیاهچه های پرتقال والنسیا (به طول 30-50 سانتی متر) به عنوان میزبان استفاده شد. طول دوره جنینی از 14/0 ± 22/6 روز در دمای 20 درجه به 11/0 ± 18/2 روز در دمای 35 درجه کاهش یافت و به طور معکوس با افزایش دما میزان تلفات از 7 به 21 درصد زیاد شد. دوره لاروی در 3 دمای مذکور به ترتیب 15/0 ± 06/8، 13/0 ± 26/5 و 11/0 ± 14/4 و دوره شفیرگی به ترتیب 23/0 ± 18/11، 15/0 ± 86/6 و 18/0 ± 03/5 روز محاسبه شد. بیشترین مرگ و میر این دو دوره در دمای 35 درجه مشاهده گردید (به ترتیب 4/11 و 8/15 درصد). کل دوره مراحل نابالغ به طور معنی داری از 34/0 ± 51/25 روز در دمای 20 درجه به 25/0 ± 86/14 دردمای 27 درجه و سپس 24/0 ± 04/11 روز در دمای 35 درجه تغییر یافت. کمترین مرگ و میر طی مراحل نابالغ در دمای 27 درجه (14 درصد) و بیشترین درصد تلفات در دمای 35 درجه (41 درصد) ثبت شد. بر اساس نرخ رشد حشره در 3 دمای مذکور، دمای آستای رشد 7 درجه برآورد شد. طول عمر و درصد ظهور حشرات ماده در دمای 20 درجه به ترتیب 28/0 ± 31/9 روز و 80 درصد، در دمای 27 درجه 23/0 ± 92/86 روز و 2/82 درصد و در دمای 35 درجه 21/0 ± 38/5 روز و 3/73 درصد برآورد شد. این مقادیر برای حشرات کامل نر 22/0 ± 38/7 روز و 8/77 درصد در دمای 20 درجه، 24/0 ± 79/5 روز و 5/84 درصد در دمای 27 درجه و نهایتاً 16/0 ± 21/4 روز و 6/66 درصد در دمای 35 درجه بود. نسبت جنسی در دمای 20، 27 و 35 درجه به ترتیب 1: 2/1 ، 1: 4/1 و 1: 3/1 (نر: ماده) محاسبه شد .

مینوز برگ مرکبات؛ Phylloconistis citrella؛ زیست شناسی؛ مرگ و میر