عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سمیه رنجبر

معاون بخش تحقیقات گیاهپزشکی

شپشک آردآلود مرکبات Nipaecoccus viridis Newstead یکی از آفات مهم مرکبات در مناطق گرم و مرطوب به ویژه جنوب ایران است. این حشره اغلب به شکل گروهی روی قسمتهای مختلف گیاه مانند ناحیه اتصال برگ به ساقه، بین زوایای موجود بین ساقه های گیاه و محل اتصال دو میوه جمع می شود و با تغذیه از شیره گیاهی برگ ها و میوه ها و تولید ترشحات سفید رنگ باعث تجمع قارچهای فوماژین می شود. یکی از عوامل بیولوژیک موثر روی این آفت کفشدوزک شکارگر Cryptolamus montrouzieri Mulsant. می باشد که امروزه به صورت انبوه پرورش داده شده و در باغات علیه شپشک آردآلود مرکبات رهاسازی می شود. این کفشدوزک در دو مرحله بالغ و لاروی به مقدار زیادی از شپشک آرد آلود تغذیه می کند و باعث کاهش چشمگیری در جمعیت آفت می شود. در این مطالعه اثرات کشندگی و زیرکشندگی حشره کش های پایری یروکسی فن (آدمیرال) و ایمیداکلرپراید(کونفیدور) باغلظت های (05/0) و (075/0) درصد به ترتیب از حشره کش های رایج علیه آفات دیگر مرکبات، روی زنده مانی و تعداد نتاج کفشدوزک C. montrouzieri مورد بررسی قرار گرفت. حشرات کامل کفشدوزک به روش باقیمانده برگی به مدت 7 روز در معرض دوز مزرعه ای سم قرار گرفتند. 5 جفت کفشدوزک شکارگر هم سن دو روزه به ازای هر تیمار آفت کش روی نهال های پرتقال سم پاشی شده رهاسازی شد و به ازای هر شکارگر روزانه 30 عدد شته جالیز Aphis gossypiiروی گیاه پرتقال قرار داده شد. نهال های پرتقال در قفس های محصور شده ای برای جلوگیری از فرار کفشدوزک قرار داده شدند. مرگ ومیر شکارگر در طول 7 روز ثبت شد. سپس افراد زنده از گروه برداشته شد و تعداد نتاج ظاهر شده به طور روزانه و تا 12 روز ثبت شد. آزمایشات در 5 تکرار انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که هر دو حشره کش روی زنده مانی کفشدوزک بی تاثیر هستند ولی ظرفیت تولید مثلی آن تحت تاثیر آفت کش است. پایری یروکسی فن و ایمیداکلرپراید به ترتیب باعث کاهش% 56/44 و % 78/40 ظرفیت تولید مثلی کفشدوزک شدند. بر اساس دسته بندی سازمان بین المللی مبارزه بیولوژیک هر دو حشره کش پایری یروکسی فن و ایمیداکلرپراید به ترتیب با ضریب کاهش 89/41 و 43/38 در گروه سموم کم خطر قرار می گیرند. با توجه به نتایج به دست آمده هر دو حشره کش پایری یروکسی فن و ایمیداکلرپراید در تلفیق با کفشدوزک شکارگر C. montrouzieri برای کنترل آفات مرکبات قابل توصیه است.

کنترل بیولوژیک؛ مرکبات؛ جنوب کرمان