عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

محمد رضا نعمت اللهی؛ احمد حیدریان

در سال‏های اخیر عارضه‌ای جدید به‌صورت لکه‌های قرمز و بدشکلی روی میوه‏ در باغ‏های تجاری سیب سمیرم شیوع یافته است. این عارضه سبب کاهش بازارپسندی میوه‌ها شده است. بررسی‌های مقدماتی نشان داده بود که در باغات سیب منطقه خسارت چند گروه از حشرات (شامل شته‌ها، سن‌ها و سنک‏ها) به‌صورت علائم موردنظر روی میوه‌ها می‌باشد. در این مطالعه نقش حشرات مختلف در بروز این عارضه بررسی گردید. به این منظور شاخه‌های درختان سیب که روی آن‏ها میوه‏های تازه تشکیل‌شده بود، در ابتدای فصل از وجود همه حشرات فعال به‌جز شته‌ها پاک شده و سپس این شاخه‌ها با آستین توری پوشانده شد. هم‏زمان شاخه دیگری از همان درخت انتخاب و پس از حذف همه حشرات فعال روی آن، با آستین توری پوشانده شد. آستین‌های توری روی دو رقم رد دلیشز و گلدن دلیشز، هر کدام در 5 تکرار در دو منطقه از شهرستان سمیرم نصب شد. هر تکرار یا درخت شامل دو آستین توری آلوده و غیر آلوده بود. علائم ناشی از برخی عارضه‌ها که در سیب با کمبود عناصر غذایی همراه است به‌ویژه لکه چوب‌پنبه‌ای و لکه تلخ ممکن با خسارت سن‌های Pentatomidae اشتباه شوند. بنابراین در نمونه‏برداری‏های متوالی از باغات هر منطقه، نمونه‏ میوه‏های حاوی علائم لکه قرمز یا بدشکلی جمع‏آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. در آزمایشگاه نسبت به تفکیک علائم اقدام و با توجه به مشخصات لکه‌ها و نحوه پراکنش آن‏ها روی میوه، عامل یا عوامل مؤثر در بروز این لکه‌ها شناسایی شد. نتایج نشان‌دهنده خسارت شته سبز سیب، Aphis pomi de Geer به‌صورت نقطه گرد قرمز رنگ روی سطح پوست میوه درون آستین‌های توری بود. مجموع علائم (کلونی شته، پیچیدگی شاخ و برگ‌ آلوده، و عسلک ترشح‌شده) خسارت شته‌ها را با علائم ناشی از اختلالات کلسیمی متمایز می‌نمود. خسارت ناشی از سن‌ها و سنک‏ها ( وMiridae Pentatomidae) به‌صورت موضعی در برخی باغات جلب توجه می‌نمود. خسارت اصلی بدشکلی میوه (عارضه صورت گربه‏ای) مربوط به سنک Campylommma verbasci (Meyer- Duer) (Hemiptera: Miridae) بود. این خسارت به‌طور عمومی در باغاتی دیده شد که کف باغ و یا حاشیه آن‏ها دارای پوشش سبز و یا علف هرز فراوان بودند. در برخی باغات سیب نوعی علائم شبیه خسارت سن‌ها دیده شد. این علائم به‌طور عمومی روی بیشتر درختان باغات بازدید شده مشهود بود، درحالی‌که در این باغات تعداد بسیار معدودی از سن‌های Pentatomidae جمع‏آوری شد. بررسی دقیق نمونه‏های جمع‌آوری‌شده در آزمایشگاه ازنظر مسیر لوله تغذیه و هم‏چنین نحوه پراکنش لکه‌ها روی میوه نشان داد که این علائم به سن‌ها مربوط نبوده و درواقع علائم بیماری‌های وابسته به اختلالات کلسیمی مانند بیماری لکه تلخ می‌باشد.

شته؛ سنک؛ سن؛ سیب؛ بدشکلی