عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

غلامرضا گل محمدی؛ تقی درویش مجنی؛ علی حسینی قرالری؛ شمس الدین علیزاده

پنبه یکی از محصولات راهبردی و صنعتی در دنیا است. از سال 1345 به دلیل وجود آفت کرم سرخ ثانوی پنبه (Pectinophora malvella) ، کشت پنبه در استان آذربایجان غربی ممنوع اعلام شد. در ایران وجود این آفت از استان‌های گلستان و آذربایجان‌غربی گزارش شده است اما منبع معتبری برای تایید این گونه در دو استان وجود ندارد. خسارت آفت در استان گلستان گزارش نشده و بیشتر روی علفهای هرز مانند ختمی و پنیرک مستقر می‌باشد. به دلیل خسارت این آفت در کشورهای ارمنستان و آذربایجان بر روی پنبه، بیش از 40 سال است که کشت پنبه در در استان آذربایجان غربی ممنوع شد. با توجه به وجود کارخانه‌های ریسندگی در استان آذربایجان غربی که هر ساله مجبور به تهیه محلوج از کشورهای همجوار هستند. با توجه به نبود اطلاعات در خصوص آفت انجام بررسی‌های اساسی بر روی زیست شناسی ، تعداد نسل و خسارت این آفت ضروری به نظر می رسد. هدف از این تحقیق بررسی زیست‌شناسی و خسارت احتمالی آفت در شرایط کشورمان بود.. در این مطالعه در سال‌های 93-91. زیست شناسی و خسارت احتمالی کرم سرخ پنبه در استان‌های آذربایجان‌غربی و گلستان بررسی شد. نتایج سه سال پژوهش نشان داد که شکار شب‌پره کرم سرخ ثانوی در تله‌های فرمونی در نیمه اول اردیبهشت ماه آغاز می‌گردد. فعالیت آفت از اواخر اردیبهشت ماه در روی گیاه ختمی همزمان با شروع گلدهی آن شروع و حشرات بالغ در این زمان، شروع به تخمریزی نموده و در خردادماه به حداکثر جمعیت خود رسیدند. از اواخر خرداد تا نیمه اول تیرماه یک اوج جمعیتی در تله های فرمونی ثبت گردید. پس از آن، با گرم شدن هوا در تیر و مرداد و به دنبال خشک شدن بوته‌های گیاه ختمی جمعیت آفت کاهش یافت. در این بررسی، بیولوژی آفت روی گیاه ختمی در شرایط طبیعی محیط با نصب پارجه های توری در روی ساقه گیاه ختمی در 4 تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به دست آمده در شرایط آزمایشگاهی درجه حرارت 2 ± 25 سانتی گراد و متوسط رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد ، طول دوره جنینی این حشره را در هردو استان 3تا 5 روز، دوره لاروی در گلستان 12 تا 14 روز و آذربایجان غربی 15 تا 21 روز و دوره شفیرگی در گلستان 11 تا 13 روز و آذربایجان غربی 16 تا 18 روز بود. بنابر نتایج آفت در هر دو استان گلستان و آذربایجان‌غربی سه نسل در سال داشته و در مدت سه سال خسارت آفت روی پنبه مشاهده نگردید.

آذربایجان غربی؛ پنبه؛ زیست‌شناسی؛ کرم سرخ ثانوی پنبه؛ و گلستان