عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

الهام آهنگر مقتدر؛ رحیم احمدوند؛ امید عینی

لوبیای معمولی تنوع ژنتیکی وسیعی دارد. آگاهی از تقابل بین میزبان و بیمارگرهای مربوطه می‌تواند بخش مهمی از تحقیقات روی لوبیا باشد. ویروس موزاییک معمولی لوبیا (Bean common mosaic virus) (BCMV) از مهمترین عوامل بیماریزای لوبیا در سراسر جهان می‌باشد که می تواند با کاشت بذور گواهی شده و یا با ایجاد یا استفاده از ارقام مقاوم به طور موثر کنترل شود. در این تحقیق واکنش 13 رقم تجاری/ لاین امیدبخش لوبیا نسبت به ویروس موزائیک معمولی لوبیا و همچنین درصد بذرزادی ژنوتیپ‌های حساس در شرایط گلخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تهیه اینوکولوم ویروس، ابتدا بوته‌های لوبیای مشکوک به آلودگی به ویروس مورد نظر از مناطق کشت آن، جمع آوری شده و آلودگی آنها توسط آزمون سرولوژیکی الایزا (DAS- ELISA) با استفاده از آنتی بادی چند همسانه تأیید شد. سپس، خالص سازی بیولوژیک روی گیاه کینوا (Chenopodium quinoa) انجام شده و ویروس روی لوبیای رقم حساس اختر مایه‌زنی و تکثیر گردید. سپس به منظور بررسی واکنش ارقام/ لاین‌های امیدبخش نسبت به این ویروس، تعداد 30 گیاهچه از هر یک از ارقام تجاری و لاین‌های امیدبخش لوبیای مورد بررسی (در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و 10 گیاهچه در هر تکرار) در شرایط گلخانه‌ای کشت شده و بعد از اینکه گیاهان به مرحله دو برگی رسیدند، توسط عصاره گیاه آلوده به ویروس به صورت مکانیکی مایه‌زنی شدند. سه هفته پس از مایه‌زنی، واکنش گیاهان آزمایشی توسط آزمون سرولوژیکی الایزا مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین درصد آلودگی هر یک از ژنوتیپ‌های مورد بررسی در آزمون الایزا، با استفاده از روش گوپتا و چوفلا (1990) واکنش مقاومت و یا حساسیت آن‌ها مشخص گردید. بر اساس این روش، ژنوتیپ‌های لوبیا به چهار دسته خیلی مقاوم (بدون آلودگی)، مقاوم (1/0-20 درصد آلودگی)، حساس (1/20-60 درصد آلودگی) و خیلی حساس (1/60-100 درصد آلودگی) گروه‌بندی شدند. از لاین‌ها/ ارقام تجاری مورد بررسی ژنوتیپ‌های هیبرید گلی و ناز، Ks21676، پاک، D81083 و Ks31169 بسیار مقاوم، ارقام درسا، Ks21682 و الماس مقاوم، ارقام اختر، محلی خمین، صدری و غفار حساس و رقم گلی خیلی حساس تشخیص داده شدند. همچنین به منظور تعیین درصد بذرزادی نیز، بذور ژنوتیپ‌های حساس در شرایط گلخانه کاشته شدند. پس از انجام آزمون الایزا در گیاهچه‌های حاصل از بذور آلوده، میزان بذرزادی ویروس در رقم اختر 3/33 درصد و در رقم غفار 20 درصد تعیین گردید.

الایزا؛ پوتی ویروس؛ لوبیا؛ بذرزادی