عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سوسن توکلی

برهمکنش دو جدایه متعلق به زیرگروه های I و II ویروس موزاییک خیار (CMV-SI و -SII) در گیاه Nicotiana rustica در قالب طرح کاملا تصادفی در شش تیمار (دو تیمار مایه زنی انفرادی با هر جدایه، یک تیمار مایه زنی دوگانه همزمان، دو تیمار مایه زنی دوگانه ترتیبی به فاصله زمانی 24 ساعت و تیمار شاهد مایه زنی با بافر) با 20 بوته برای هر تیمار بررسی شد. پس از انجام الایزای کمی (quantitative TAS-ELISA) با استفاده از آنتی بادی تک همسانه ای اختصاصی هر زیرگروه ویروس در بازه های زمانی 5، 10، 18، 25 و 28 روز پس از مایه زنی ( dpi) ، فراوانی ردیابی (نرخ آلودگی) و غلظت نسبی هر جدایه (براساس (OD405 در تیمارهای مختلف مورد تحلیل آماری قرار گرفت. براساس نتایج، غلظت نسبی جدایه -SI در تیمارهای مایه زنی انفرادی و دوگانه و غلظت نسبی جدایه -SII فقط در تیمار مایه زنی انفرادی در فاصله زمانی 5 تا dpi18 تا پنج برابر افزایش و بعد از dpi18 روند نزولی داشت، اما غلظت نسبی جدایه -SII در تیمارهای مایه زنی دوگانه با شیب ملایمی از 5 تا dpi 28 افزایش یافت. در dpi 18، غلظت نسبی -SI در تیمار مایه زنی انفرادی مشابه تیمار مایه زنی دوگانه ترتیبی (-SI بعد -SII) و با اختلاف معنی داری بیش از دیگر تیمارهای مایه زنی دوگانه بود، اما غلظت نسبی -SII در این زمان در تیمار مایه زنی انفرادی به طور معنی داری بیش از تیمارهای مایه زنی دوگانه بود. تحلیل داده ها نشان داد که تیمار (نحوه مایه زنی، 05/0>p) و بازه زمانی بررسی (01/0> p) روی غلظت نسبی هر دو جدایه تاثیر معنی داری داشته ولی اثر متقابل بین این دو فاکتور مشاهده نشد. تحلیل آماری نشان داد که در dpi 18، نرخ آلودگی به -SI بین تیمارهای مایه زنی انفرادی و دوگانه تفاوت معنی داری نداشت اما نرخ آلودگی به -SII در تیمار مایه زنی انفرادی به طور معنی داری بیش از تیمارهای مایه زنی دوگانه همزمان و ترتیبی (-SI بعد -SII) بود. در مجموع تیمارها، میانگین نرخ آلودگی به -SI 5/3 برابر نرخ آلودگی به -SII (به ترتیب 5/82 و 5/23 درصد) محاسبه شد. در بازه های زمانی 3، 5 و dpi 10 آلودگی مخلوط در تیمارهای مایه زنی دوگانه ردیابی نشد. در dpi 18 بیشترین آلودگی مخلوط ردیابی شد که نرخ آلودگی مخلوط در تیمارهای مختلف مایه زنی دوگانه معادل هم (حدود 10 درصد) بود. نسبت غلظت هر جدایه در بوته های دوگانه آلوده به تک آلوده (D/S) در اغلب موارد کمتر از یک بود. در مجموع، کاهش نرخ آلودگی و غلظت نسبی هر جدایه در تیمارهای مایه زنی دوگانه در مقایسه با تیمارهای مایه زنی انفرادی نشان از اثر بازدارندگی دو زیرگروه روی یکدیگر است.

کلمات کلیدی: اثر بازدارندگی؛ غلظت نسبی؛ نرخ آلودگی