عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

شفیقه اسکندری؛ رضا خاک ور

بلایت باکتریایی گردو یکی از بیماری های مهم گردو می باشد که هرساله باعث کاهش تولید گردو در غرب، مرکز و شمال ایران می شود. در ایران، این بیماری از مناطق مختلف گردوکاری از جمله شمال کشور (اسفندیاری، 1347) قزوین (امانی، 1356) استان های مرکزی و شمالی (گل محمدی، 1381) و استان آذربایجان شرقی (محمدی پور، 1383) جمع آوری و گزارش شده است. به نظر می رسد در اغلب مناطق گردوکاری کشور، این بیماری با پراکنش متفاوت وجود داشته باشد. عامل این بیماری می‌تواند برگ‌ها، گل‌ها، جوانه‌ها و میوه‌های گردو را آلوده کند. باکتری Xanthomonas arboricola pv. juglandis به تمام قسمتهای گیاه، از قبیل برگها، سنبله نر (شاتون ها)، اندامهای گل ماده، میوه ها و سرشاخه ها حمله می کند. هوای مرطوب و بارندگی های بهاری برای توسعه بیماری در استان آذربایجان شرقی بسیار مناسب بوده و در این مرحله، آلودگی باعث مرگ و ریزش میوه ها، چروکیدگی، سیاه شدن مغز و خسارت سنگین می شود. با توجه به اهمیت این بیماری در بهار و تابستان سال 1394 از باغات مختلف گردوی استان (اهر، هوراند، اسکو، آذرشهر، خدآفرین، کلیبر، جلفا، گوگان، ایلخچی، مراغه و عجبشیر) بازدید به عمل آمده و از برگها و میوه های دارای علایم بلایت و لکه های قهوه ای تیره با هاله زرد نمونه برداری انجام شد. جداسازی عامل بیماری روی محیط کشت NA و NSA انجام گرفت. پس از 72-48 ساعت کلونی های حاصله در محیط کشت، لعابدار و کرمی متمایل به زرد مشاهده گردید. کلنی های زرد رنگ گرم منفی، میله ای شکل، هوازی، کاتالاز مثبت، اکسیداز منفی، اوره آز و لوان و سیترات مثبت بودند. دارای توانایی تولید گاز سولفید هیدروژن از سیستئین و هیدرولیز نشاسته و استفاده از گلوکز و فروکتوز بودند. جدایه ها قابلیت رشد در دمای 35 درجه را داشته و در نمک طعام 3 درصد رشد کردند اما در نمک طعام 4 درصد قادر به رشد نبودند. براساس خصوصیات مرفولوژیکی، تست های بیوشیمیایی مرسوم، تست بیماریزایی و با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) با آغازگرهای اختصاصی (X1, X2, Xarb F, R) این جدایه ها بعنوان Xanthomonas arboricola pv. juglandis شناسایی شدند. جهت بررسی بیماریزاترین جدایه از بین 12 جدایه شناسایی شده، روی 4 رقم از نهالهای گردو (خوشه ای، پکان، چندلر، کاغذی) در شرایط گلخانه از روش غوطه ورسازی برگها با باکتری استفاده گردید که با بررسی علایم مشاهده شده رقم پکان حساسترین رقم از میان جدایه های مورد آزمایش و رقم خوشه ای مقاومترین رقم به باکتری Xanthomonas arboricola pv. juglandis مشخص شد.

ارقام گردو؛ Xaj؛ بلایت؛ استان آذربایجان شرقی