عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

منا سادات مقدسی

عسلک پنبه، Bemisia tabaci (Gennadius)، یکی از مهمترین سفیدبالکهای آفت در گلخانه‌ها است و در بین دشمنان طبیعی آن، سن شکارگر Macrolophus pygmaeus Rambur یکی از کاربردی‌ترین‌ گونه‌ها می‌باشد. در این پژوهش چرخه زندگی این سن شکارگر با تغذیه از عسلک پنبه روی دو گیاه بادمجان و گوجه ‌فرنگی در شرایط آزمایشگاهی شامل دمای 1±24 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 8:16 (روشنایی: تاریکی) بررسی شد. تخم‌های شکارگر به‌صورت انفرادی درون دیسک‌های برگی بادمجان و گوجه فرنگی قرار گرفته و در دوره پورگی هر 12 ساعت یک بار و در دوره بلوغ هر 24 ساعت یک بار بازدید شدند. داده‌های خام برای افراد نر و ماده به طور جداگانه ثبت شد و فراسنجه‌های جدول زندگی با استفاده از مدل جدول زندگی دوجنسی ویژه سن- مرحله تعیین شد. خطای استاندارد پارامترها با استفاده از روش بوت استرپ محاسبه شد. نتایج نشان داد که طول دوره پیش از بلوغ سنهای شکارگر روی بادمجان در مقایسه با گوجه فرنگی کوتاهتر بوده است (31/0±94/46 و 35/0±08/52 روز به ترتیب روی بادمجان و گوجه فرنگی؛ 0001/0>P). به بیان دیگر، سنهای نابالغ با تغذیه از عسلک پنبه روی بادمجان در مقایسه با گوجه فرنگی زودتر به مرحله رشدی بلوغ ‌می‌رسند. همچنین میزان باروری سنها روی بادمجان در مقایسه با گوجه فرنگی بیشتر بود (89/0±75/43 و 73/0±64/23 تخم به ازای هر فرد به ترتیب روی بادمجان و گوجه فرنگی؛ 0001/0>P). نسبت جنسی افراد شکارگر روی بادمجان و گوجه فرنگی با هم تفاوت معنی‌داری نداشت. بر اساس نتایج، نرخ متناهی افزایش جمعیت سنهای شکارگر روی بادمجان و گوجه فرنگی به ترتیب 005/0±09/1 و 003/0±05/1 بر روز بود که با هم تفاوت معنی‌داری نداشتند. از سوی دیگر مقادیر r، R0 و T در این سن شکارگر به طور معنی‌داری متاثر از گیاه میزبان بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ خالص تولیدمثل (R0) به ترتیب برابر با 004/0±08/0 بر روز و 250/2±29/32 تخم روی بادمجان و 003/0±05/0 بر روز و 623/1±31/21 تخم روی گوجه فرنگی برآورد شد که هر دوی این مقادیر بین دو گیاه میزبان با هم تفاوت معنی‌دار داشتند (05/0>P). همچنین میانگین مدت زمان یک نسل (T) روی بادمجان و گوجه فرنگی به ترتیب برابر با 281/0±61/40 و 342/0±89/56 روز به دست آمد که با هم تفاوت معنی‌دار داشتند (0001/0>P). با این وجود گیاهان میزبان تاثیر معنی‌داری بر مرگ و میر M. pygmaeus نداشتند. نتایج نشان داد که ویژگیهای زیستی و پارامترهای جمعیت سن شکارگر M. pygmaeus در شرایط آزمایشگاهی متاثر از گیاه میزبان بود. افزون بر این، در شرایط این پژوهش گوجه فرنگی در مقایسه با بادمجان میزبان مناسبی برای M. pygmaeus نبود.

جدول زندگی؛ سفیدبالک؛ دشمن طبیعی؛ بادمجانیان