عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

منا سادات مقدسی؛ حسین اللهیاری

شکارگری درون‌رسته‌ای نوعی شکارگری است که در آن چند گونه شکارگر برای دستیابی به شکار مشترک با هم رقابت می‌کنند. شکارگری درون‌رسته‌ای، پدیده‌ای مهم در اکولوژی بوده و تاثیر مهمی بر پویایی جمعیت شکارگرها و کارایی آنها دارد. در این پژوهش، شکارگری درون-رسته‌ای بین دو کنه‏ی شکارگرTyphlodromus bagdasarjani Wainstein&Arutunjan وPhytoseiulus persimilis Athias-Henriot در حضور و عدم حضور کنه Tetranychus urticae Koch به عنوان شکار برون‌رسته‌ای در شرایط آزمایشگاهی (دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±75 درصد و دوره نوری 8:16 (روشنایی:تاریکی)) بررسی شد. مراحل نموی تخم، لارو، پوره‏ی سن اول و پوره‏ی سن دوم به عنوان شکار درون‌رسته‌ای در نظر گرفته شد. آزمایشها با استفاده از کنه‌های شکارگر ماده‏ی جفتگیری‌کرده‌ی‏ یک‌روزه روی دیسکهای برگی خیار در 15 تکرار و به مدت 5 روز انجام شد. در این مدت تعداد شکار خورده شده و تخمهای گذاشته شده توسط هر کنه‏ی شکارگر در هر 24 ساعت ثبت و افراد شکار شده و شکار نشده با افراد جدید جایگزین شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها، بیشترین میزان شکارگری مربوط به تغذیه شکارگرها از تخمهای غیرهم‌گونه بود (07/0±17/1 و 09/0±23/1 عدد تخم P. persimilis و 04/0±85/0 و 07/0±85/0 عدد تخم T. bagdasarjani در روز به ترتیب در حضور و عدم حضور شکار برون‌رسته‌ای) که این میزان در حضور و عدم حضور شکار برون‌رسته‌ای در هیچیک از شکارگرها با هم تفاوت معنی‌دار نداشت (05/0>P). همچنین کمترین میزان شکارگری P. persimilis از پوره‌های سن دوم غیرهم‌گونه (03/0±16/0 عدد پوره در حضور و عدم حضور شکار برون‌رسته‌ای) و کمترین میزان شکارگری T. bagdasarjani از پوره‌های سنین اول و دوم غیرهم‌گونه (04/0±31/0 و 05/0±31/0 عدد پوره‏ی سن اول و 03/0±09/0 و 03/0±17/0 عدد پوره‏ی سن دوم به ترتیب در حضور و عدم حضور شکار برون‌رسته‌ای) بود. بر اساس نتایج آزمون t، ماده‌های T. bagdasarjani در مقایسه با P. persimilis میزان بیشتری از تخمهای غیرهم‌گونه را (در حضور و عدم حضور شکار برون رسته‌ای) مورد تغذیه قرار دادند (001/0>P). بررسی میزان تخمگذاری شکارگرها در حضور و عدم حضور شکار برون‌رسته‌ای حاکی از بیشتر بودن میزان تخمگذاری هر دو شکارگر در حضور شکار برون‌رسته‌ای در مقایسه با عدم حضور آن بود (05/0>P). میزان تخمگذاری شکارگرها هنگام تغذیه از مراحل مختلف نموی افراد غیرهم‌گونه (در حضور و عدم حضور شکار برون‌رسته‌ای) با هم تفاوت معنی‌داری نداشت. بر اساس نتایج آزمون t، میزان تخمگذاری P. persimilis در حضور و عدم حضور شکار برون‌رسته‌ای به طور معنی‌داری بیشتر از T. bagdasarjani بود (001/0>P). نتایج نشان داد هر دو شکارگر از همه‏ی مراحل نموی غیرهم‌گونه تغذیه کردند (شکارگری درون‌رسته‌ای دوسویه نامتقارن) و حضور شکار برون‌رسته‌ای (در مقایسه با عدم حضور آن) تاثیر معنی‌داری در کاهش میزان شکار افراد نابالغ شکارگرها توسط کنه‏ی ماده‏ی بالغ غیرهم‌گونه‌شان نداشت. از سوی دیگر حضور شکار برون‌رسته‌ای منجر به افزایش معنی‌دار میزان تخمگذاری در هر دو شکارگر شد.

شکار برون‌رسته‌ای؛ برهم‌کنش؛ پویایی؛ دشمن طبیعی