عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

فاطمه پیرایش فر؛ ¹سیدعلی صفوی؛ ²حمیدرضا صراف‌معیری؛ عزت اله صداقت فر

¹هیت علمی دانشگاه ارومیه

²دانشگاه زنجان

کنه شکارگر Amblyseius swirskii (Athias-Henriot) (Acari: Phytoseiidae) یک عامل موثرکنترل بیولوژیک آفات به‌ویژه روی تریپس‌ها در بسیاری از محصولات گلخانه‌ای در سراسر جهان است. از طرف دیگر قارچ‌های بیمارگر حشرات نیز به خاطر سمیت کم برای پستانداران و کاهش خطر توسعه مقاومت در آفات هدف، جایگزین‌های امیدبخشی برای آفت‌کش‌های شیمیایی در گلخانه‌ها هستند. بسیاری از این بیمارگرهای قارچی حشرات طیف میزبانی وسیعی دارند و ممکن است روی موجودات غیر هدف، اثرات نامطلوبی داشته باشند. از این رو، برای استفاده توام از کنه شکارگر و عوامل قارچی در بیوکنترل آفات گلخانه‌ای، لازم است که اثرات احتمالی آنها بر همدیگر مورد بررسی قرار گیرد. این تحقیق به منظور تعیین اثر تماسی دو جدایه (M و S) از قارچ بیمارگر حشراتBeauveria bassiana (Balsamo) Vuillemin (Hypocreales: Cordycipitaceae) روی ماده‌های بالغ کنه شکارگر A. swirskii در شرایط آزمایشگاهی صورت گرفت. برای آزمایشات‌های زیست‌سنجی، 20 کنه شکارگر ماده بالغ که در سطح زیرین دیسک‌های‌ برگی تازه خیار قرار داشتند، به تشتک‌های پلاستیکی با قطر 9 سانتی‌متر منتقل و به مدت 5 ثانیه در سوسپانسیون‌های قارچی غوطه‌ور شدند. این سوسپانسیون‌ها شامل پنج غلظت متوالی 102 تا 106 کنیدی در میلی‌لیتر آب مقطر، حاوی 02/0 درصد توئین 80 بودند. تعیین غلظت کنیدی‌ها به کمک لام نئوبار (هموسیتومتر) انجام شد. هر تیمار با 4 تکرار و هر تکرار با 20 عدد کنه شکارگر انجام گرفت. افراد شاهد هم فقط در محلول 02/0 درصد توئین 80 قرار گرفتند. آزمایش‌ها در دمای 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 70 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. آلودگی قارچی با بررسی میکروسکوپی هیف‌ها و کنیدی‌های قارچی روی سطح بدن کنه‌های مرده تائید گردید. نتایج این بررسی نشان داد که هر دو جدایه قارچ قادر به آلوده کردن افراد بالغ کنه شکارگر هستند. مرگ و میر اولیه کنه‌های شکارگر معمولا از روز سوم پس از غوطه‌وری در محلول قارچی، مشاهده گردید. کنه-های آلوده رنگ بدن تیره‌تری نسبت به افراد سالم A. swirskii داشتند. در پایین‌ترین غلظت، جدایه‌های S و M به ترتیب 20 و 12 درصد و در بالاترین غلظت به ترتیب 32 و 41/17 درصد تلفات ایجاد نمودند. افراد بالغ ماده A. swirskii حساسیت بیشتری در مقابل جدایه M از خود نشان دادند (17/41 درصد تلفات در روز هفتم آزمایش)، اما جدایه S کشندگی کمتری را ایجاد نمود (20 درصد تلفات در روز هفتم آزمایش). بنابراین، جدایه S قارچ B. bassiana سازگاری بیشتری با کنه‌ شکارگر A. swirskii دارد. مطالعات بیشتر لازم است تا زمان کاربرد دو عامل بیوکنترل با هدف کسب بیشترین تاثیر در کنترل آفات در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای تعیین شود.

عوامل بیوکنترل؛ قارچ بیمارگر حشرات؛ اثر تماسی؛ شکارگر