اولین گزارش دو گونه از سوسک‌های ککمانند برای فون ایران First records of two Flea beetles for the fauna of Iran
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
سوسک‌های ککمانند متعلق به زیرخانوادهGalerucinae و قبیله Alticini می‌باشند و یکی از متنوع‌ترین و بزرگ‌ترین گروه‌های قاب‌بالان برگ‌خوار خانواده Chrysomelidae را تشکیل می‌دهند که به‌وسیله ساختار جهنده‌ی پاهای عقب خود از بقیه‌ی افراد این خانواده قابل شناسایی می‌باشد. این حشرات در دنیا به عنوان آفات مهم دانه‌های روغنی (به ویژه کلزا)، صیفی‌جات و سبزیجات (از قبیل سیب زمینی، بادمجان، گوجه فرنگی، تربچه)، گیاهان صنعتی (پنبه، چغندر قند) و بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی و همچنین پوشش گیاهی طبیعی مناطق مختلف گزارش شده‌اند. لارو و حشرات کامل این قاب‌بالان با تغذیه از برگ و ریشه، باعث کندی و یا توقف رشد گیاه شده و خسارت شدیدی را ایجاد می‌نمایند. با این وجود برخی از جنس‌های این قبیله در کنترل بیولوژیک علف‌های هرز کارایی موثری را نشان داده‌اند. جنس جهان‌شمول Chevrolat Phyllotretaبا بیش از 250 گونه در دنیا، یکی از بزرگ‌ترین جنس‌های قبیله Alticiniاست که برخی از گونه‌های آن از آفات مهم بسیاری از گیاهان از قبیل تیره Brassicaceae می‌باشند. تاکنون27 گونه از این جنس از ایران گزارش شده است. با تحقیقاتی که از سال 92 تا 94 روی سوسک‌های ککمانند جنس Phyllotreta موجود در مجموعه قاب‌بالان موزه حشرات هایک میرزایانس موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور صورت گرفت، دو گونه زیر برای اولین بار از ایران گزارش می شوند:
گونه Phyllotreta maculosa Khnzorian, 1968
توضیحات: در این گونه زمینه بال‌پوش‌ها تیره است و هر یک از بال‌پوش‌ها اغلب دو لکه زرد رنگ دارند که در برخی از نمونه‌ها لکه عقبی هر بال‌پوش محو شده است. اندازه بدن این حشره 2.3-1.7 میلی‌متر می‌باشد. این گونه از ارمنستان توصیف شده است. بنابراین گزارش آن از استان خوزستان در ایران جنوبی‌ترین حد انتشار این گونه در دنیا می‌باشد.
گونه Phyllotreta tenuimarginata Jacoby, 1899
توضیحات: در این گونه بال‌پوش‌ها زمینه قهوه‌ای مایل به زرد دارند و بدون لکه واضح بوده و درز و حاشیه آن تیره‌تر است و یک نوار محو تیره در عقب قسمت میانی هر یک از بال‌پوش‌ها وجود دارد. اندازه بدن این حشره 2-1.6 میلی‌متر می‌باشد. این گونه در شمال آفریقا، در جنوب صحرای بزرگ آفریقا و همچنین در شبه جزیره عربستان (امارات متحده عربی و یمن) پراکنش دارد. گزارش این گونه از منطقه کرخه در استان خوزستان شمالی ترین حد پراکنش جهانی این گونه می‌باشد.
جمعیت‌هایی از هر دو این گونه‌ها از زیستگاه گوزن زرد ایرانی در منطقه حفاظت شده کرخه خوزستان توسط مهراد پرچمی ( موزه حشرات هایک میرزایانس موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور) با تله مالیز در تاریخ 7-9 تیرماه 1392 جمع‌آوری شده‌اند.
گونه Phyllotreta maculosa Khnzorian, 1968
توضیحات: در این گونه زمینه بال‌پوش‌ها تیره است و هر یک از بال‌پوش‌ها اغلب دو لکه زرد رنگ دارند که در برخی از نمونه‌ها لکه عقبی هر بال‌پوش محو شده است. اندازه بدن این حشره 2.3-1.7 میلی‌متر می‌باشد. این گونه از ارمنستان توصیف شده است. بنابراین گزارش آن از استان خوزستان در ایران جنوبی‌ترین حد انتشار این گونه در دنیا می‌باشد.
گونه Phyllotreta tenuimarginata Jacoby, 1899
توضیحات: در این گونه بال‌پوش‌ها زمینه قهوه‌ای مایل به زرد دارند و بدون لکه واضح بوده و درز و حاشیه آن تیره‌تر است و یک نوار محو تیره در عقب قسمت میانی هر یک از بال‌پوش‌ها وجود دارد. اندازه بدن این حشره 2-1.6 میلی‌متر می‌باشد. این گونه در شمال آفریقا، در جنوب صحرای بزرگ آفریقا و همچنین در شبه جزیره عربستان (امارات متحده عربی و یمن) پراکنش دارد. گزارش این گونه از منطقه کرخه در استان خوزستان شمالی ترین حد پراکنش جهانی این گونه می‌باشد.
جمعیت‌هایی از هر دو این گونه‌ها از زیستگاه گوزن زرد ایرانی در منطقه حفاظت شده کرخه خوزستان توسط مهراد پرچمی ( موزه حشرات هایک میرزایانس موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور) با تله مالیز در تاریخ 7-9 تیرماه 1392 جمع‌آوری شده‌اند.
کلیدواژه ها