عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

شیوا عبدالهی اقدم؛ خلیل‌بردی فتوحی‌فر

اندوفیت ها میکروارگانیسم هایی هستند که حداقل قسمتی از چرخه زندگی خود را درون بافت گیاهی بدون ایجاد علائم بیماری قابل مشاهده ای، زندگی می کنند. تحقیقات نشان داده است که نزدیک به 300،000 گونه گیاهی در زمین وجود دارد و هر گیاه می تواند میزبان یک و یا تعداد بیشتری قارچ اندوفیت باشد. در جستجو برای منابع جدیدی از عوامل درمانی، ثابت شده است که قارچ های اندوفیت جداسازی شده از گیاهان عالی پتانسل بسیار زیادی برای تولید طیف وسیعی از متابولیت های ثانویه جدید با فعالیت های بیولوژیکی را دارا هستند. این میکروارگانیسم ها منبع اصلی ترکیبات جدید مورد استفاده در پزشکی، کشاورزی و صنعت هستند. اندوفیت ها نقش مهمی در حفاظت گیاهان دارند و باعث افزایش تحمل گیاهان به تنش‌های زنده و غیر زنده محیطی می‌شوند. به منظور شناسایی برخی از قارچ های اندوفیت درختان آلبالو (Prunus cerasus)، نمونه برداری در طی فصل پاییز سال 1392 و فصول پاییز، بهار و تابستان سال های 1393 و 1394، از شاخه ها و برگ های سالم درختان واقع در استان های البرز، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، تهران، زنجان، چهار محال و بختیاری، کرمان و همدان انجام گرفت. پس از انتقال نمونه های گیاهی به آزمایشگاه، ابتدا نمونه های گیاهی به مدت 10 دقیقه زیر جریان آب شیر شستشو داده شدند. سپس نمونه های گیاهی به قطعاتی بریده شدند و به منظور ضد عفونی سطحی، قطعات حاصل به مدت یک دقیقه در اتانول 70 درصد و به دنبال آن به مدت یک دقیقه در محلول هیپوکلریت سدیم 5/0 درصد قرار داده شدند و دوباره به مدت 30 ثانیه در اتانول 70 درصد ضد عفونی شده و در نهایت با آب مقطر استریل شستشو داده شدند. سپس قطعات گیاهی به روی محیط کشت آب-آگار دو درصد منتقل شدند و به مدت هفت الی 14 روز درون انکوباتور با دمای 25 درجه سلسیوس و شرایط تاریکی مداوم نگهداری شدند. خالص سازی جدایه های قارچی بدست آمده به روش نوک هیف صورت گرفت. شناسایی جدایه های قارچی بر اساس خصوصیات ریخت شناختی و با استفاده از توصیفات معتبر انجام شد. بر این اساس، گونه های قارچی شامل؛ Acremonium charticola، A. larvarum، Alternaria rosae، Aspergillus nidulans، Botryosphaeria dothidea، Cladosporium tenuissimum، Lecanicillium muscarium، Dendrothyrium variisporum و Rhizoctonia solani به عنوان قارچ های اندوفیت از درختان آلبالو در ایران شناسایی شدند. آرایه های Acremonium charticola، Alternaria rosae و Dendrothyrium variisporum برای فلور قارچی ایران جدید بوده و برای نخستین بار معرفی می گردند. همچنین تمامی گونه‌های شناسایی شده در این تحقیق برای نخستین بار به عنوان قارچ اندوفیت از درختان آلبالو در دنیا گزارش می شوند.

تنوع زیستی؛ فعالیت بیولوژیکی؛ متابولیت های ثانویه