عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سعیده قبلعلی وند؛ کریم حدادایرانی نژاد؛ ویشیج ماگوفسکی؛ مارک پشوژنی؛ شهاب منظری؛ محمد مقدم واحد

کنه‌های خانواده‌یPodapolipidae Ewing, 1922 (Acari: Heterostigmatina) پارازیت‌های داخلی و خارجی تخصص یافته‌ی حشرات در راسته‌های سوسریها، راست‌بالان، ناجوربالان، بال‌غشائیان‌ و به‌ویژه راسته‌ی قاب‌بالان می‌باشند. کنه‌های ماده‌ی podapolipid معمولاً دارای دو یا سه جفت پا هستند (به ندرت یک یا چهار جفت پا دارند)، اما قادر به حرکت نیستند (به جز در موارد نادر)؛ بدن آنها کرمی شکل، گلابی شکل یا کیسه‌‌مانند با تعداد بسیار کمی موهای پشتی است. خانواده Podapolipidae دارای 32 جنس می‌باشد که پنج جنس از آنها پارازیت خارجی سوسک‌های Scarabaeidae هستند: Dilopolipus Husband, 1984، Archipolipus Husband, 1971، Stenopolipus Husband, 1978، Scarabapolipus Husband & Kurosa, 1993 و Tarsopolipus Berlese 1911. طی مطالعه‌ی فون در برخی از نواحی استان آذربایجان شرقی، شمال غرب ایران، در تابستان 1393، سوسک‌های scarabaeid با استفاده از تله‌های چاله‌ای، از زمین‌های زراعی چرا شده با دام جمع‌آوری شدند. کلنی کنه‌های پارازیت از زیر بالپوش سوسک‌ها با استفاده از اتانول 75% جدا شدند. پس از شفاف‌سازی کنه‌ها در محلول نسبیت، و تهیه اسلایدهای میکروسکوپی با استفاده از محیط هویر، به مدت 2-1 هفته در داخل آونی با دمای°C 45-40 نگهداری شدند، و سپس با استفاده از میکروسکوپ فازکنتراست (Olympus BX50) مورد مطالعه قرار گرفتند. طی این مطالعه 2 گونه از جنس Tarsopolipus به نام‌های T. massai Husband, 1989 از روی Scarabaeus armeniacus Ménétriès, 1832 و T. husbandi Mortazavi and Hajiqanbar, 2012 از روی Scarabaeus pius (Illiger, 1803) جمع‌آوری و شناسایی شدند. هر دو گونه Scarabaeus میزبان جدید برای کنه‌های مذکور می‌باشند. کنه‌های ماده‌ی بالغ جنس Tarsopolipus (sensu Husband, 1986) با خصوصیات کلیدی زیر شناسایی می‌شوند: گناتوزوما در حاشیه‌ی جلویی پروپدوزوما امتداد یافته؛ استایلت‌های کلیسری صاف و حداقل هم‌طول با عرض گناتوزوما؛ پالپ‌ها دو بندی؛ حلق توسعه‌یافته و به صورت دایره‌وار می‌باشد. دارای یک سیستم تنفسی توسعه‌یافته، با یک جفت استیگما واقع در حاشیه‌های جلویی-جانبی صفحه‌ پرودورسال و مرتبط با یک اتاقک مخطط؛ کانال‌های پدوسفالیک معمولاً قابل رویت می‌باشند. صفحه پرودورسال با دو یا سه جفت مو؛ ترژیت‌های C و D تقسیم شده؛ ترژیت EF در صورت وجود تقسیم شده؛ فاقد ترژیت H بوده و یا به صورت تحلیل‌رفته می‌باشد. دارای سه جفت پا، پاهای جفت اول دارای یک ناخن کوچک و پاهای جفت دوم و سوم فاقد ناخن می‌باشند. در حال حاضر 9 گونه از جنس Tarsopolipus از کشورهای آفریقای جنوبی، کنیا، بوتسوانا، غنا، کنگو، هند، ایران، ایتالیا، فرانسه و اسپانیا توصیف و گزارش شده‌اند و همگی مرتبط با سوسک‌های scarabaeid می‌باشند. طبق منابع موجود، دو گونه‌ی شناسایی شده در این مطالعه قبلاً از مناطق شمالی و جنوبی ایران گزارش و یا توصیف شده‌اند. این اولین گزارش از خانواده‌ی Podapolipidae و در نتیجه جنس Tarsopolipus از استان آذربایجان شرقی می‌باشد.

سوسک‌های شاخک ورقی؛ تاکسونومی؛ هترواستیگماتینا