عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

رضا توانایی سراب؛ مسعود شمس بخش؛ مسعود اکبری مطلق

گیاه انگلی گل جالیز(Orobanche spp.) یکی از علف‌های هرز مهم و مشکل ساز است که باعث کاهش عملکرد بسیاری از گیاهان می شود. این گیاه دارای ساقه گوشتی و فلس دار بوده و ارتفاع آن بین 15 تا 40 سانتی متر می‌باشد.گل جالیز گیاهی انگل اجباری است و تمام مواد مورد نیاز خود را از گیاه میزبان تامین می‌کند. آلودگی  های فیتوپلاسمایی از عوامل مهم کاهش دهنده محصولات گیاهی در سراسر جهان شناخته شده اند. در تابستان سال 1394علائم شبیه به بیماری ‌های فیتوپلاسمایی مانند کتابی شدن ساقه و جارویی شدن روی گیاهان گل‌جالیز مزارع گوجه‌فرنگی اطراف شهر کرج مشاهده شد. بعد از شناسایی مزارع آلوده، از گیاهان گل جالیز دارای علائم کتابی شدن و جارویی شدن و نیز گیاهان فاقد علائم نمونه برداری انجام شد. برای ردیابی فیتوپلاسما در گیاهان گل جالیز دارای علائم از آزمون واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) استفاده شد. دی ان ای کل از پوست ساقه گیاه دارای علائم و گیاه فاقد علائم به روش CTAB تغییر یافته استخراج گردید. برای انجام PCR اولیه از آغازگرهای عمومی فیتوپلاسماها (P1/P7) استفاده شد. محصول PCR اولیه به عنوان الگو برای انجام PCR دوم استفاده شد. در nested-PCR با استفاده از آغازگرهای R16F2n/R16R2n قطعه حدود 1250 جفت بازی از ژن 16S rRNA در پنج نمونه از گیاهان گل جالیز دارای علائم کتابی شدن وجارویی شدن و در نمونه های لیموترش دارای علائم جاروک(کنترل مثبت)، تکثیر شد. این قطعه در هیچ‌کدام از دو نمونه گیاه گل جالیز فاقد علائم تکثیر نشد. قطعه 1250 جفت بازی تکثیر شده درون حامل pTG/19-T همسانه سازی شده و سپس توالی یابی شد. جستجو با برنامه بلاست با استفاده از قطعه تعیین توالی شده نشان داد که قطعه تکثیر شده متعلق به فیتوپلاسما می‌باشد. توالی بدست آمده از قطعه مورد نظر درحال بررسی با نرم افزار i PhyClassifier می‌باشد تا با انجام RFLP مجازی گروه و زیر گروه فیتوپلاسمای همراه با گیاهان دارای علامت تعیین گردد. در هرصورت آنالیزهای فیلوژنی نشان داد که فیتوپلاسمای همراه با گل جالیز به هیچکدام از فیتوپلاسماهای گزارش شده از روی گوجه فرنگی شباهت ندارد. در این تحقیق نشان داده شده است که بروز علایم کتابی شدن و جارویی شدن در گیاه گل جالیز با همراهی فیتوپلاسما در گیاهان دارای علایم همراه می‌باشد. این اولین گزارش از همراهی یک فیتوپلاسما با گل‌جالیز از ایران می‌باشد.

گل‌جالیز؛ کتابی‌شدن؛ پی سی آر دو مرحلهای؛ همسانه سازی