عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

علیرضا شعبانی نژاد؛ مریم عجم حسنی؛ بهرام تفقدی

شب پره موم خوار بزرگ یکی از آفات بسیار مهم محصولات انباری و کندو‌های عسل است که برای کنترل آن از سموم گیاهی استفاده می‌شود. منظور از استفاده بهینه انتخاب الگوی صحیح و به کارگیری روش‌های مناسب در مصرف سم است. روش رویه پاسخ ترکیبی از تکنیک‌های ریاضی وآمار است که برای مدل بندی وتحلیل مسائلی که پاسخ موردنظر تحت تأثیر چندین متغیر قرار می‌گیرد مفید است. هدف در طرح های رویه پاسخ، بهینه سازی پاسخ (متغیر خروجی) است که متأثر از چندین متغیر مستقل (متغیر های ورودی) می باشد. برای بررسی تاثیر متغیر‌های مستقل بر روی متغیر‌های خروجی یکسری آزمایش دنباله‌ای طراحی و انجام می‌شود که پس از انجام آزمایش‌ها و ثبت نتایج مدلی ارائه می‌شود که اگر پاسخ بخوبی بوسیله یک تابع خطی از متغیرهای مستقل مدل‌سازی شده باشد آنگاه تابع تقریب کننده، مدل درجه اول و خطی بوده و در صورتیکه در سیستم خمیدگی وجود داشته باشد آنگه باید از چند جمله‌ای‌های مرتبه بالاتر مانند مدل درجه دوم استفاده شود. به دلیل پیچیدگی مدل ارائه شده این مدل توسط مجموع مربع‌های خطا و آزمون عدم برازش اعتبار سنجی می‌‌شود. لذا در این پژوهش از روش رویه پاسخ به منظور تعیین نقاط بهینه مصرف سم پالیزین جهت دستیابی به بیشینه مرگ و میر با کمترین دز مصرفی مورد بررسی و تاثیر فاکتور‌های درجه حرارت (35-25 درجه سلسیوس)، رطوبت (80-70 %) و دز مصرف (6000-4000 میکرولیتر) بر روی میزان مرگ و میر لارو سن پنجم شب پره موم خوار مورد ارزیابی قرار گرفت. حد بالا و پایین دما و رطوبت بر اساس مطالعات قبلی ولی حد دز مصرفی بر اساس آزمایشات زیست‌سنجی اولیه مشخص شد. آزمایشات بر اساس طرح کامپوزیت مرکزی با در نظر گرفتن سه سطح شامل نقاط مرکزی و محوری برای هر یک از فاکتور‌های یاد شده، در سه تکرار برای افزایش دقت انجام شد. تعداد آزمایش‌های انجام شده در این تحقیق 20 بود. نتایج حاصله توسط تجزیه آنالیز واریانس مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس آزمایشات انجام شده شرایط بهینه کمترین دز مصرفی جهت حصول بیشینه مرگ و میر 4/7 عدد لارو سن پنج به ترتیب در دمای 25 درجه سلسیوس، رطوبت 80 % و دز مصرفی 4000 میکرولیتر در آب تعیین گردید که میزان تلفات 92 درصدی ایجاد می‌کرد. مدلی که پس از انجام آزمایش‌ها ارائه شد بیانگر تاثیرات خطی معنی دار دز مصرفی و عبارت درجه دوم رطوبت روی مرگ و میر لارو سن پنج شب پره موم خوار بزرگ بود. مجموع مربع‌های خطا و آزمون عدم برازش برای مدل پیشنهادی به ترتیب 73/0 و 67/0 به دست آمد که بیانگر اعتبار بالای مدل پیشنهادی برای پاسخ است.

وش رویه پاسخ؛ شب پره موم خوار بزرگ؛ طرح کامپوزیت مرکزی