عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

¹شبنم عاشوری؛ ²رضا فرشباف پورآباد؛ ³سهیلا فاتحی

¹فارغ التحصیل دانشگاه تبریز

²عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز

³دانشگاه تبریز

در کشاورزی مدرن، کنترل آفات به سمت روش‌های کم خطر برای محیط زیست سوق پیدا کرده است. از جمله این روش‌ها، استفاده از ارقام مقاوم و واکنش بین آنزیم گوارشی حشرات با پروتئین‌های مهارکننده در بافت‌های گیاهی مورد تغذیه می‌باشد. در این تحقیق، اثر عصاره‌های پروتئینی رسوب یافته با سولفات آمونیوم (70-0 %) بذور جو (Hordeum vulgareum L. cv. Bahman)، چاودار (Secale cereale L. cv. Danko)، کلزا (Brassica napus L. cv. Karaj3)، لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L. cv. Goli) و تریتیکاله (X Triticosecale wittmack cv. Sanabad) و همچنین ارقام مختلف سیب‌زمینی (آگریا، بورن، پیکاسو و مارکز) روی برخی مولفه‌های زیستی و فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز گوارشی سوسک کلرادوی سیب زمینی (Leptinotarsa decemlineata Say) بررسی شد. در داخل لیوان‌های شفاف، برگ تیمار شده (روزانه) و 50 عدد لارو تازه تفریخ شده قرار داده شد. در شاهد برگ‌ها با آب مقطر تیمار گردیدند. مولفه‌های زیستی از هر 24 ساعت تا پایان دوره لاروی ثبت شد. جهت سنجش فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز، لوله‌های گوارشی لاروهای سن چهار جداسازی و عصاره آنزیمی تهیه گردید. سنجش فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز با استفاده از نشاسته 1 % به عنوان زیرنهشت و معرف دی‌نیتروسالیسیلیک‌اسید (DNS) صورت پذیرفت. زمانی که برگ‌های تیمارشده هر رقم، مورد تغذیه لاروها قرار گرفت نسبت به شاهد همان رقم، زمان پوست اندازی لارو سن سه به چهار به ترتیب در پیکاسو و مارکز با عصاره جو (24/2 و 93/1 روز) و تریتیکاله (11/3 و 52/3 روز) به طور معنی‌داری افزایش یافت. عصاره جو در پیکاسو (23 میلی‌گرم)، عصاره تریتیکاله در مارکز (20 میلی‌گرم) و به ترتیب در پیکاسو و مارکز عصاره چاودار (19 و 25 میلی‌گرم)، کلزا (18 و 18 میلی‌گرم) و لوبیا قرمز (19 و 18 میلی‌گرم) سبب کاهش معنی‌دار وزن لارو سن چهار گردیدند. درصد لاروهای سن چهار تشکیل شده با عصاره جو و چاودار در تمامی ارقام، با عصاره کلزا در آگریا، پیکاسو و مارکز، با عصاره لوبیا قرمز در پیکاسو و با عصاره تریتیکاله در پیکاسو و مارکز به طور معنی‌داری (حداقل 19 و حداکثر 42%) کاهش یافت. عصاره جو و تریتیکاله در هیچ کدام از ارقام، تاثیری روی فعالیت آلفا-آمیلاز لارو سن چهار نداشتند، اما با عصاره‌های چاودار در بورن (20%)، کلزا در آگریا (15%) و لوبیا قرمز در تمامی ارقام (به ترتیب 53% در آگریا، 60% در بورن، 49% در پیکاسو و 48% در مارکز) فعالیت آلفا-آمیلاز لارو سن چهار به طور معنی‌داری کاهش پیدا کرد. علاوه بر این در مقایسه تیمارهای شاهد، مقاوم‌ترین رقم به خسارت سوسک کلرادو، بورن و پس از آن به ترتیب آگریا، مارکز و پیکاسو شناسایی شدند. درکل، بیش‌ترین میزان تاثیر عصاره‌ها در مولفه‌های رشدی لاروها روی دو رقم پیکاسو و مارکز بود که احتمالا به دلیل مناسب بودن این ارقام برای تغذیه لاروها می باشد.

آزمایش تغذیه‌ای؛ آلفا-آمیلاز؛ ارقام مقاوم؛ عصاره پروتئینی گیاهی؛ مولفه رشدی