عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

منصور جهانگیری؛ حسن رحمانی؛ رویا فرهادی

کنه‌های شکارگر نقش اساسی در کنترل بیولوژیک آفات گیاهی دارند. شکارگری درون‌رسته‌ای (IGP) یک پدیده‌ی شایع بین شبکه‌ غذایی بندپایان است که شامل رقابت و شکارگری بین دو گونه با منبع غذایی مشترک است. کنه شکارگرAthias- Amblyseius swirskii Henriot یکی از گونه‌های مهم می‌باشد که غیر بومی ایران بوده و در برخی گلخانه‌های ایران به عنوان عامل کنترل بیولوژیک علیه تریپس‌ها و سفیدبالک‌ها استفاده می‌شود. کنه‌ شکارگر Wainstein and Arutunjan Typhlodromus bagdasarjani بومی ایران بوده و پتانسیل کاربرد در برنامه‌های کنترل بیولوژیک را دارد. اطلاعاتی در مورد امکان تغذیه و شکارگری این دو گونه از همدیگر در دست نیست. لذا در این تحقیق توانایی ماده‌های بالغ هر یک از دو گونه شکارگر در تغذیه از لارو‌های یکدیگر (طعمه درون‌رسته‌ای) در حضور و عدم حضور مراحل نابالغ متحرک کنه تارتن دو‌لکه‌ایKoch Tetranychus urticae (طعمه برون‌رسته‌ای) به مدت 5 روز متوالی درون واحدهای آزمایشی (بستر برگی درون پتری) بررسی شد و اولین طعمه انتخاب شده، زمان اولین حمله (در یک دوره 8 ساعته برای ثبت اولین حمله موفق) و نرخ شکارگری روزانه ثبت شد. تعداد تکرارها 17-18 عدد کنه شکارگر در هر تیمار بود. در عدم حضور کنه تارتن، میانگین زمان اولین حمله موفق شکارگر T. bagdasarjani به لارو‌های A. swirskii 5/33±162 دقیقه و این زمان برای شکارگر A. swirskii در حمله به لاروهای T. bagdasarjani 6/1±68/8 دقیقه بود که اختلاف معنی‌داری بین این دو گونه شکارگر در حمله به لاروهای گونه شکارگر مقابل وجود داشت. شکارگر T. bagdasarjani به طور متوسط روزانه 1/0±39/1 عدد از لارو‌های شکارگر A. swirskii تغذیه کرد در حالیکه افراد بالغ A. swirskii روزانه 4/0±5/9 عدد از لاروهای شکارگر مقابل را مورد تغذیه قرار دادند و اختلاف بین این دو معنی‌دار بود. اما در حضور طعمه برون‌رسته‌ای، اولین طعمه انتخاب شده در گونه T. bagdasarjani (16 از 17 تکرار) و A. swirskii (9 از 18 تکرار) طعمه برون رسته‌ای بود. میانگین زمان اولین حمله موفق ماده‌های T. bagdasarjani به لارو A. swirskii و کنه تارتن دولکه‌ای به ترتیب 60 و 7/±25 دقیقه بود (دارای اختلاف معنی‌دار). اما زمان اولین حمله شکارگر A. swirskii به لاروT. bagdasarjani 2/0±3/4 دقیقه و کنه تارتن 2/6±9/13 دقیقه بود (بدون اختلاف معنی‌دار). تغذیه روزانه T. bagdasarjaniاز لاروهای A. swirskii (7/0±34/0) و کنه تارتن (2/0±5/3) دارای اختلاف معنی‌داری بود. همچنین ماده‌های A. swirskii روزانه به ترتیب 34/±8/8 و 28/±8/5 عدد از لاروهای T. bagdasarjani و کنه تارتن دولکه‌ای تغذیه کردند و اختلاف مشاهده شده معنی‌دار بود. بر اساس آزمایش اولیه ذکر شده، به نظر می رسد ارتباط شکارگری درون‌رسته‌ای در حضور کنه تارتن تاثیر چندانی بر شکارگری گونه غیر بومی از لاروهای شکارگر بومی ندارد و این ارتباط به ضرر گونه بومی است . اگرچه بررسی‌های تکمیلی برای اطلاع دقیق از بر‌همکنش بین دو گونه شکارگر ذکر شده لازم است.

کنترل بیولوژیک؛ برهمکنش؛ کنه ‌شکارگر