عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

حمیده حبیبی؛ حکیمه حبیبی

علف‌های‌هرز به دلیل رقابت با گیاهان زراعی برای عوامل محیطی و نهاده‌ها، موجب کاهش کیفیت و کمیت محصول و ایجاد پناهگاهی مناسب برای حشرات و عوامل بیماری‌زا می‌شوند که می‌توانند مشکل‌ساز باشند. کنترل علف‌‌های هرز یکی از جنبه‌های مهم تولید در هر نظام کشاورزی است. ارزیابی نظام‌‌های کشت مخلوط به عنوان یک بستر مناسب برای کشاورزی ارگانیک، سالم و کاهش استفاده از علف‌کش، حداکثر بهره‌وری از منابع و شرایط در وضعیت کنونی کشاورزی کشور یک ضرورت به نظر می‎رسد که در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کشت مخلوط ذرت علوفه‌ای(Zea mays) و ماشک(Vicia villosa) بر روی مقدار و میزان رشد علف‌های‌هرز مزرعه انجام گرفته است. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 7 تیمار در 4 تکرار طراحی شد. تیمارهای مورد آزمون شامل نسبت‌‌هایی از کشت مخلوط ذرت علوفه‌ای رقم 704 و ماشک معمولی به‌صورت زیر بود: 100% ذرت، 25% ماشک + 75% ذرت، 35% ماشک + 65% ذرت، 50%ماشک + 50% ذرت، 65% ماشک + 35% ذرت، 75% ماشک + 25% ذرت و 100% ماشک بود. این آزمایش در زمین زراعی واقع در روستای وایبک شهرستان نظرآباد استان البرز انجام گرفت. برای مقایسات بین تیمارها از تجزیه واریانس و مقایسات چندگانه LSD در سطح اعتماد 95 درصد با نرم افزار آماری SAS نسخه 17 استفاده شد. نتایج نشان داد که تیمار کشت مخلوط 25% ماشک + 75% ذرت از لحاظ تعداد(188) وزن خشک 470.5 گرم وزن تر 1889.2 گرم که از بقیه تیمارها کمتر می‌باشد. همچنین تیمارهای مورد مطالعه سبب ایجاد تفاوت معنی ‌داری در وزن تر و خشک علف‌‌های هرز خرفه(Portulaca oleracea) ، پیچک ((Convolvulus arvensis ، کنف (Hibiscus cannabinus) و جو (Hordeum vulgare) شده است. از طرف دیگر، تیمارهای مورد مطالعه نتوانسته‌اند سبب بازدارندگی معنی‌‌داری در کنترل علف‌‌های‌هرز شیرتیغی(Sonchus arvensis) ، سلمه‌تره (Chenopodium album) ، تاج‌خروس(Amaranthus retroflexus) ، شلمی(Rapistrum rugosum)‌، رنگینک(Chrozophora tinctoria)‌، گاوپنبهAbutilon theophrasti ))، تلخه (Acroptilon repens) و سوروف(Echinochloa crus galli) شوند. آنالیز عملکرد تولید نشان داد که تیمار کشت خالص ذرت از سایر تیمارها عملکرد بهتری داشته و تیمارهای کشت مخلوط 65% ماشک + 35% ذرت و 25% ماشک + 75% ذرت در رده‌ های بعدی قرار گرفتند. نسبت برابری زمین در تیمار 65% ماشک + 35% ذرت با میزان 1.26، بالاتر از سایر تیمارها بود. نتایج مطالعه حاضر تایید کرد کنترل بهتر علف‌‌های هرز با روش کشت مخلوط امکان‌پذیر است؛ اما از طرف دیگر امکان کاهش عملکرد محصول وجود دارد که این امر با توجه به تولید محصول بیولوژیک، کاهش مصرف سموم و همچنین کنترل علف‌های‌هرز قابل چشم پوشی است.

کشت مخلوط؛ کنترل علف‌های هرز؛ ذر ت؛ ماشک