عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

لیلا دوستدار کل کناری؛ بهنام امیری بشلی؛ مهدی کبیری رییس آباد

حشرات انباری آفاتی پلی‌فاژ هستند که پراکنش وسیعی دارند و به فرآورده‌های گوناگون گیاهی و دامی حمله کرده و به آنها خسارت می‌رسانند. این تحقیق با هدف مطالعه اثر دورکنندگی قرص گیاهی مانا Mana® روی شپشه برنج(L.) Sitophilus oryzae و شپشه دندانه دار (L.) Oryzaephilus surinamensis در شرایط آزمایشگاهی با 4 تیمار و 4 تکرار انجام شد. قرص گیاهی مانا Mana®از شرکت کیمیا سبز آور تهران تهیه شد. ترکیبات موثر قرص گیاهی دورکننده آفات انباری عبارت‌اند از دارچین، فلفل، زیره، زردچوبه و وزن متوسط هر قرص 2/4 گرم میباشد. شرکت کیمیا سبزآور برای اولین بار در کشور این 4 گیاه را در قالب یک قرص گیاهی درآورده است. برای برآورد اثر دورکنندگی قرص گیاهی مانا، از سه ظرف پلاستیکی مستطیلی شکل کوچک به ابعاد 4×8×4 سانتیمتر که توسط 2 قطعه لوله پلاستیکی شفاف به قطر 5/1 و طول 4 سانتیمتر به هم متصل شده بودند، استفاده شد. برای هر کدام از آفات از چهار غلظت 048/0، 019/0، 009/0 و 004/0 گرم در 10 گرم ماده غذایی معادل ) 48/0، 19/0، 09/0 و 04/0 گرم بر 100 گرم ماده غذایی( استفاده شد. در یکی از ظروف ماده غذایی (شاهد) و در ظرف دیگر ماده غذایی همراه با قرص قرار داده شد.‌ در ظرف وسط نیز 12 عدد حشره کامل یک تا سه روزه قرار داده شد. سپس تعداد حشرات در دو سمت ظرف با گذشت 1، 3، 6، 9 ،12 و 24 ساعت پس از زمان تیمار شمارش و ثبت شد. درصد دورکنندگی بر اساس معادله PR=[(Nc-Nt)/(Nc+Nt)]×100 محاسبه شد. در این فرمول، Nc، تعداد حشرات روی سطح تیمار نشده و Nt، تعداد حشرات روی سطح تیمار شده‌است. در گروه بندی ترکیبات بر اساس درصد دورکنندگی، گروه 0 (کمتر از 1/0 درصد دورکنندگی)، گروهI (1/0 تا 20 درصد)، گروه II (1/20 تا 40 درصد)، گروه III (1/40 تا 60 درصد)، گروه IV (1/60 تا 80 درصد) و گروه V (1/80 تا 100 درصد دورکنندگی) می‌باشند. درصد دورکنندگی در چهار غلظت به کار رفته، 24 ساعت پس از تیمار برای شپشه برنج از غلظت پایین به بالا به‌ترتیب 33/8، 67/16، 5/37 و 50 درصد و برای شپشه دتداته‌دار به ترتیب 33/8، 34/33، 34/58 و 67/66 درصد دورکنندگی ایجاد کردند. در این زمان، میانگین درصد دورکنندگی بالاترین غلظت (04/0 گرم بر 100 گرم ماده غذایی) به طور معنی داری بیشتر از سایر غلظت‌ها بود. میانگین درصد دورکنندگی چهار غلظت به کار رفته، 24 ساعت پس از زمان آزمایش برای حشرات کامل شپشه برنج و شپشه دندانه‌دار بترتیب 12/28 و67/41 درصد برآورد شد که برای تعیین گروه دورکنندگی، بترتیب در گروه‌های II و III از گروه‌های شش گانه تقسیم بندی اثرات دورکنندگی قرار گرفت. نتایج نشان داد حساسیت شپشه دندانه دار به این ترکیب گیاهی بیشتر از شپشه برنج بود.

آفات انباری؛ دورکنندگی؛ غلظت؛ ترکیبت گیاهی