عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

سیده عاطفه حسینی

ویروس موزاییک زرد کدو (Zucchini yellow mosaic virus; ZYMV) از اعضای جنس پوتی ویروس و خانواده پوتی ویریده و یکی از ویروس های مهم آلوده کننده محصولات با اهمیت اقتصادی از جمله کدو، هندوانه و خیار می باشد. این ویروس با شته ها و همچنین روش مکانیکی به سرعت منتقل می گردد. باکتری های غیر بیمارگر مسیرهای سیگنال‌دهی دفاعی را القاء می کنند. در جهت مدیریت این بیماری ویروسی، از عوامل بیوکنترل میکروبی(microbial biocontrol agents, BCAs) استفاده می شود که از طریق مکانیسم های آنتاگونیسمی باعث ارتقا رشد گیاهان و مقاومت به بیماری می شوند. سودوموناد های فلورسنت جزء باکتری های ارتقاء دهنده رشد گیاه (PGPR) محسوب می‌شوند و بخش قابل توجهی از جمعیت بومی را در خاک ها تشکیل می دهند و دارای ویژگی هایی از جمله سرعت رشد، سرعت کلونیزاسیون بالا، تولید آنتی بیوتیک و سیدروفور می‌باشند که آنها را شایسته کنترل برخی بیمارگرهای گیاهی کرده است. در این تحقیق تعداد 8 ژنوتیپ کدو (4 نوع کدو آجیلی، 3 نوع کدو تنبل و 2 نوع کدو زینتی) تهیه شد و سپس ویروس ZYMV (جداشده از گیاه کدو، در گلخانه بر روی گیاهان محک با روش مکانیکی تکثیر شد. دو ایزوله از باکتری سودوموناد فلورسنت (17c, 14a) از ریزوسفر کدو جدا شد و در آزمایشگاه روی محیط کشت منتقل گردید و تست های تشخیصی از نظر مورفولوژیکی و بیوشیمیایی در مورد آنها صورت گرفت. کشت جدایه های باکتریایی (کشت48 ساعته) تهیه و بذور کدو به سوسپانسیون باکتری با غلظت (CFU) 1010 آغشته و سپس در گلخانه کشت شدند. پس از ظهور گیاهچه ها در مرحله دو برگی کوتیلدونی به روش مکانیکی با جدایه ZYMV مایه زنی شد. گیاهان شاهد با ویروس مایه زنی نشدند. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجراشد. اندازه گیری پارامترهای رویشی شامل وزن تر و خشک اندام های هوایی و زیر زمینی، سنجش کلروفیل و اندازه گیری کارتنوئید ها انجام و سپس آنالیز انجام شد. در تمام موارد مشخص شد که تیمار با باکتری خسارت ناشی از ویروس را با اختلاف معنی داری کاهش داده است به طوریکه وزن تر در سطح 17%، وزن خشک 11%، کلروفیل و کارتنوئید در سطح % 9 و 7% افزایش نشان داد. همچنین جدایه 17c باکتری عملکرد بهتری نسبت به جدایه 14a در سطح 12 درصد نشان داد. درصد کاهش شاخص بیماری نسبت به شاهد به میزان 23% توسط جدایه‌های جدا شده از ریزوسفر کدو از طریق القای مقاومت در این پژوهش بیانگر امیدبخش بودن نقش و کاربرد این عوامل بیوکنترل در مدیریت تلفیقی این بیماری می‌باشد.

بیوکنترل؛ باکتری؛ القا مقاومت