عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

مهرویه کتابچی؛ یوبرت قوستا؛ لطفعلی ناصری

دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه

گونه‌ی Diplodia bulgarica به‌عنوان یکی از گونه‌‌های اصلی مسئول در ایجاد بیماری شانکر و صمغ‌زدگی درختان سیب از استان آذربایجان غربی و کرمانشاه گزارش گردیده است. با توجه به شیوع زیاد بیماری در باغات سیب استان آذربایجان غربی و اهمیت زیاد خسارت آن و نیز عدم وجود هیچگونه اطلاع از بیولوژی عامل بیماری، دامنه‌ی میزبانی، عکس‌‌العمل ارقام مختلف سیب یا دیگر درختان در برابر عامل بیماریزا، مدیریت عملی بیماری امکان‌پذیر نخواهد بود. بر اساس نتایج این مطالعه، می‌توان در تصمیم‌گیری‌‌های مدیریتی این بیماری به نحو مطلوب استفاده نمود. در این مطالعه، عکس‌العمل 22 رقم مختلف سیب در برابر قارچ Diplodia bulgarica عامل شانکر و زوال درختان سیب در شرایط مزرعه‌ای در استان آذربایجان غربی مورد بررسی قرار گرفت. شاخه‌های 2-1 ساله ارقام سیب شامل سیب گلاب، سیب ترش محلی، سیب شیرین محلی، قزل آلما، گلدن دلیشیز، رد رلیشیز، گرانی اسمیت، دلبار استیوال، آیدارد، فوجی، برابرن، گمی آلماسی، اینگرید مری، گلدن پرایمرز، اسموتی گلدن پرایمرز، MM109، MM106، MM104، M9، M7، M4 و M2 در چهار جهت درخت انتخاب شده و با اتانول 70 درصد ضد عفونی سطحی شدند. قرص‌ هایی به قطر هفت میلی‌متر از پوست شاخه‌ها توسط چوب‌پنبه سوراخ‌کن برداشته شد و توسط قرص های میسلیومی با همان قطر و حاوی کشت‌های فعال هفت روزه قارچ مایه‌زنی گردید. در تیمار‌های شاهد از قرص های محیط کشت فاقد قارچ استفاده گردید. در کنار قرص ها تکه کوچکی از پنبه خیس قرار داده شد و توسط نوار پارافیلم پوشانده شد تا رطوبت مورد نیاز حفظ گردد. ارزیابی محل‌های مایه‌زنی شده بعد از گذشت دو ماه انجام گرفت. تغییر رنگ پوست به قهوه‌ای و خشک شدن شاخه‌ها در اطراف محل تلقیح به عنوان نشانه‌های بیماریزایی جدایه‌های قارچ روی شاخه‌ها مد نظر قرار گرفت. جداسازی و شناسایی مجدد قارچ مایه‌زنی شده از شاخه‌های دارای علایم انجام گرفت. ناحیه تغییر رنگ یافته پوست شاخه‌ها در اطراف محل مایه‌زنی بر اساس فرمول بیضی محاسبه و داده‌ها تجزیه و تحلیل و مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تمامی ارقام مورد مطالعه نسبت به قارچ مورد آزمایش حساسیت داشتند و نشانه‌های بیماری را بروز دادند، اما مقایسه میانگین داده‌ها، تفاوت‌های معنی‌داری را در سطح احتمال آماری یک درصد نشان داد. ارقام سیب گلاب، قزل آلما، سیب شیرین محلی و سیب ترش محلی به عنوان ارقام با بیشترین حساسیت و ارقام گمی‌آلماسی و اینگرید مری به عنوان ارقام با حساسیت کم و بقیه ارقام به عنوان ارقام با حساسیت متوسط مشخص شدند. این اولین مطالعه از عکس‌العمل ارقام مختلف سیب به مایه‌زنی مصنوعی توسط جدایه‌های قارچ Diplodia bulgarica است.

ارقام سیب؛ دامنه میزبانی؛ Diplodia bulgarica؛ بیماریزایی؛ آذربایجان غربی