اثر ژنوتیپ‌های مختلف گلرنگ روی برخی پارامترهای زیستی و تولیدمثلی مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi (Dip.: Tephritidae) تحت شرایط آزمایشگاهی

عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

گلرنگ Carthamus tinctorius L. یکی از مهم‌ترین گیاهان روغنی در ایران و تعدادی از کشورهای جهان می‌باشد. مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi (Dip.: Tephritidae) از مهم‌ترین آفات گلرنگ زراعی در نقاط مختلف ایران می‌باشد، که بوسیله تغذیه لاروها باعث خساراتی از جمله مختل کردن فعالیت گیاهی، کاهش جوانه‌های گل و کاهش کمی و کیفی محصول می‌شود. در این مطالعه، برخی پارامترهای زیستی و تولیدمثلی مگس گلرنگ در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی روی پنج ژنوتیپ گلرنگ (مکزیکی 37، مکزیکی 38، لاین 114، پدیده و گلدشت) مورد بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج، طول دوره‌ی نشو و نمای لاروی روی ژنوتیپ‌های ذکر شده در بالا به ترتیب 23/0±65/7، 35/0±10/8، 40/0±53/9، 43/0±22/8 و 47/0±97/9 روز طول کشید. همچنین بین دوره‌ی نشو و نمای مراحل نابالغی مگس گلرنگ پرورش یافته روی 5 ژنوتیپ گلرنگ اختلاف معنی‌داری وجود داشت، که بیشترین و کم‌ترین مقدار آن به ترتیب روی گلدشت (59/0±76/21) و مکزیکی 37 (31/0±85/16) بدست آمد. علاوه بر این، بین طول عمر نر و ماده، دورهای قبل از تخمریزی، تخمریزی و پس از تخم‌ریزی روی 5 ژنوتیپ گلرنگ اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. درصد بقای مراحل پیش از بلوغ مگس گلرنگ روی ژنوتیپ‌های اشاره شده به ترتیب 94، 94، 82، 90 و 78 درصد به دست آمد. این نتایج نشان می‌دهد که ژنوتیپ گلدشت در بین 5 ژنوتیپ‌ مورد مطالعه بعلت طولانی بودن دوره‌ی لاروی و بالابودن درصد بقای حشرات کامل، نامطلوب‌ترین ژنوتیپ نسبت به مگس گلرنگ هستند و این ژنوتیپ با داشتن عملکرد بالا، پتانسیل کاربرد در برنامه‌های مدیریت تلفیقی A. helianthi در مزارع گلرنگ را دارند.

ژنوتیپ گلرنگ؛ مگس گلرنگ؛ پارامترهای زیستی؛ پارامترهای تولیدمثلی