اولین گزارش از وجود جنس Thornia Meyl, 1954 در ایران

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

شناسایی نماتدهای غیرانگل موجود در خاک به‌دلیل پیامدهای فعالیت نماتدها در خاک از جمله پایداری خاک‌دانه‌ها، تعادل بیولوژیک در خاک، کاهش برخی بیماری‌های گیاهی و کمک به چرخه عناصر غذایی دارای اهمیت است (صفری سنجانی، 1382). این گروه از جانوران از ذخایر بسیار متنوع ژنتیکی هستند که شناسایی آن‌ها در چند سال اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌ است . به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاهی و آزادزی ناحیه کهق، شهرستان مراغه واقع در استان آذربایجان‌شرقی، نمونه‌های متعددی طی سال‌های 93 و 94 از خاک فراریشه گیاهان مختلف جمع‌آوری گردید. نماتدها با استفاده از روش‌های معمول، استخراج، تثبیت و به گلیسیرین خالص انتقال یافتند. سپس از نمونه‌های استخراج شده اسلایدهای میکروسکوپی تهیه گردید. بعد از بررسی‌های میکروسکوپی و اندازه‌گیری، دو گونه Thornia propinqua و T. parathermophila تشخیص داده شد. بر اساس منابع موجود، گزارش بروز جنس Thornia (Dorylaimida: Thorniidae) برای فون نماتدهای ایران جدید می‌باشد. این جنس با داشتن سر از نوع thornioid (لب‌ها کاملا ادغام‌شده، ناحیه لبی کوتاه و به‌طور واضح هم‌تراز بدن)، ادنتواستایل کوتاه و باریک، حلقه هادی استایلت منفرد و ظریف، آلت نرینه ساده از نوع alaimoid، کوتاه و کشیده و فقدان پاپیل‌های جنسی مشخص می‌شود (آندراسی، 2009). گونه T. propinqua به لحاظ داشتن طول بدن بیش‌تر (3/1-1/1 در برابر 84/0 میلی‌متر)، شاخص a بیش‌تر (5/40-36 در برابر 30)، شاخص V بیش‌تر (52-47 در برابر 45 درصد) و شاخص cˊ کمتر (2-5/1 در برابر 5/3-3) از گونه مشابه T. rhopalocercoides و به‌دلیل طول بیش‌تر بدن (3/1-1/1 در برابر 8/0 میلی‌متر)، شاخص a بیش‌تر (5/40-36 در برابر 27) و شاخص c کم‌تر (34-28 در مقابل 36) از گونه T. juvenilis و به‌علت دم متورم در افراد ماده در برابر دم غیر‌متورم و ادنتواستایل کوتاه‌تر (13-5/12 در برابر 15 میکرومتر) از گونه T. steatopyga قابل تشخیص است. گونه T. parathermophila از نظر بیش‌تر بودن شاخص c´ (3-5/2 در برابر 5/1-4/1)، بلندتر بودن طول بدن (75/0-7/0 در برابر 65/0-55/0 میلی‌متر)، بیش‌تر بودن شاخص a (5/37-32 در مقابل 26-21) و کم‌تر بودن شاخص c (21-20 در برابر 32-25) از T. thermophila و به لحاظ طول کم‌تر بدن (75/0-7/0 در برابر 7/1-1/1 میلی‌متر)، شاخص c کمتر (21-20 در مقابل 28-24)، شاخص V کمتر (5/49-45 در برابر 58-55) و بیش‌تر بودن ضریب c´ (3-5/2 در برابر 2) از گونه T. hirschmannae متمایز می‌گردد. اکثر گونه‌های Thornia رفتار تغذیه‌ای همه‌چیز‌خواری دارند (یتز و همکاران، 1993).

فراریشه؛ کهق؛ مراغه و نماتد