بررسی فراسنجه‌های زیستی بید سیب‌زمینی، Phthorimaea operculella (Zeller) (Lep.: Gelechiidae) روی غده سه رقم سیب‌زمینی در شرایط آزمایشگاهی
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
یکی از روش‌های مناسب جهت کنترل بید سیب‌زمینی، Phthorimaea operculella به عنوان یکی از آفات مهم سیب‌زمینی در مزرعه و انبار، استفاده از ارقام مقاوم می‌باشد. بدین منظور مقاومت برخی ارقام سیب‌زمینی نسبت به بید سیب‌زمینی با مطالعه فراسنجه‌های زیستی و دموگرافیک آفت ذکر شده روی سه رقم غده سیب‌زمینی (بانبا، بلینی و دراگا) مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش در اتاقک رشد با دمای 2 ± 25 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی انجام گرفت. در این تحقیق 70 عدد تخم بید سیب‌زمینی روی غده سیب‌زمینی هر رقم به صورت جداگانه قرار گرفت و طول دوره‌های مختلف (تخم، لارو و شفیره و حشره کامل نر و ماده تا مرگ حشرات بالغ) و میزان مرگ و میر هر مرحله به صورت روزانه ثبت گردید. پس از ظهور حشرات کامل، افراد کامل نر و ماده مربوط به هر رقم به صورت جداگانه جفت شدند و تخم‌های گذاشته شده به صورت روزانه شمارش گردید. بر این اساس فراسنجه‌های جدول زندگی، تولید مثل و رشد جمعیت بید سیب‌زمینی روی غده سیب‌زمینی با استفاده از جدول زندگی دوجنسی ویژه سن- مرحله و نرم افزار Twosex- MsChart محاسبه گردید. همچنین نمودارهای مربوط به نرخ بقای ویژه سن-مرحله رشدی، امید زندگی، نرخ بقای ویژه سنی، باروری ویژه سنی، باروری ویژه سنی مرحله رشدی حشرات ماده و ارزش تولید مثل این آفت روی غده سه رقم سیب زمینی رسم گردید. بر اساس نتایج فراسنجه‌های جدول زندگی، غده ارقام مختلف سیب‌زمینی مورد نظر تاثیر معنی‌داری روی طول دوره‌ی مراحل لارو (001/0≥P، 2=df و48/10=F)، شفیره (001/0≥P، 2=df و 16/25=F)، پیش از بلوغ (001/0≥P، 2=df و 132/14=F)، حشره‌کامل نر (002/0≥P،، 2=df و 16/25=F) و تخم تا مرگ نر (001/0≥P، 2=df و 70/11=F) این آفت نشان داد، اما روی طول دوره‌های مراحل تخم، ماده بالغ و تخم تا مرگ ماده تاثیر معنی‌داری مشاهده نگردید (05/0<P). در این تحقیق بررسی فراسنجه‌های تولید مثل شامل طول دوره‌های قبل از تخم‌ریزی، تخم‌ریزی، پس از تخم‌ریزی، تخم‌ریزی روزانه و تخم‌ریزی کل بید سیب‌زمینی روی غده سه رقم سیب‌زمینی اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0<P). همچنین بررسی فراسنجه‌های رشد جمعیت نشان داد که کم‌ترین نرخ خالص تولیدمثل (R0) متعلق به غده رقم دراگا بوده (56/34 تخم) و نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، مدت زمان یک نسل (T)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و نرخ ناخالص تولید مثل (GRR) بید سیب‌زمینی روی غده سه رقم سیب زمینی در یک سطح قرار گرفتند.
کلیدواژه ها