بررسی مزرعه ای بیماری زنگ سیر در منطقه طارم
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
شهرستان طارم استان زنجان با حدود 2000 هکتار سطح زیر کشت سیر و تولید بیش از یک پنجم سیر تولیدی کشور، از مهمترین مناطق کشت سیر در ایران می‌باشد. محصول سیر در شهرستان طارم به عنوان یک محصول زمستانه، در محدوده زمانی مهر ماه تا آبان ماه هر سال زراعی کشت میشود و در نیمه دوم اردیبهشت ماه تا نیمه اول خرداد ماه سال آتی برداشت میشود. بیماری زنگ سیر که توسط قارچ Puccinia allii به وجود می‌آید، مهمترین بیماری مزارع سیر در منطقه می‌باشد که کنترل و مدیریت آن، همه ساله هزینه قابل ملاحظه‌ای را به کشاورزان وارد می‌سازد. در این مطالعه که به مدت 5 سال (طی سال‌های 1389 تا 1393) انجام شد، از مزارع سیر مناطق مختلف شهرستان طارم بازدید به عمل آمد و زمان ظهور اولین علائم زنگ سیر، زمان تشکیل اولین یوردینیوسپورها و تلیوسپورها، میزان گسترش بیماری، درصد آلودگی، سطح خسارت نهایی و میزان کاهش عملکرد یادداشت برداری شد. برای این منظور در چندین منطقه مختلف در شهرستان طارم، کرت‌هایی تصادفی در میان مزارع سیر انتخاب شد و از استفاده قارچکش‌ها در آن کرت‌ها اجتناب شد. در طول فصول زمستان و بهار به کرت‌های انتخاب شده مراجعه شده و هر هفته علائم بروز سورهای قارچ و گسترش بیماری و درصد آلودگی یادداشت برداری و در انتهای فصل تعداد 100 بوته از کرت‌های انتخابی برداشت و توزین شد و برای تعیین درصد خسارت با میانگین عملکرد کرت‌های تیمار شده با قارچکش‌ها مقایسه گردید. نتایج این تحقیق، مشخص نمود که اولین سورهای یوردینیوسپوری زنگ سیر در نیمه اول فروردین ماه هر سال ظاهر میشود و اولین تلیوسپورها نیز دو هفته بعد از ظهور اولین جوش‌های یوردینیوسپوری ظاهر میشود. شروع و گسترش آلودگی به طور کامل از الگوی رشد تصاعدی بیماری‌های پلی سیکل تبعیت می‌کند و با کمک یوردینیوسپورها به عنوان اینوکلوم ثانویه و در غیاب قارچکش-ها، سطح آلودگی بوته‌ها می‌تواند در عرض دو ماه از 1% به بیش از 80% نیز برسد و عملکرد نهایی محصول نیز ممکن است تا بیش از 50% کاهش یابد. در راستای تعیین همبستگی میان درصد خسارت بیماری با متغیرهای آب و هوایی (میانگین رطوبت نسبی، میانگین دما و میزان بارش) با استفاده از داده‌های آب و هوایی چهار ایستگاه هواشناسی منطقه، مشخص گردید که هرچند بیشترین درصد خسارت در سال‌هایی با بارندگی بیشتر اتفاق می‌افتد، اما درصد خسارت بیماری تنها با درصد میانگین دمایی همبستگی مستقیمی دارد. نتایج این مطالعه مشخص نمود که با توجه به گسترش بیماری در اواخر فصل رشد، زود کاشتی سیرها (کشت در نیمه اول مهرماه هر سال) برای تسهیل برداشت زود هنگام محصول، روش قابل توصیه‌ای برای مدیریت این بیماری می‌باشد.
کلیدواژه ها