عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

عباس شکوهی؛ عباس خانی؛ پیمان نامور؛ سلطان رون

پروانه برگ خوار کدوییان از آفات مهم کدوئیان است و تاکنون تنها از گلخانه‌های منطقه جیرفت گزارش شده است. بیشترین سطح زیر کشت گلخانه‌های جنوب استان کرمان، خیار است و این آفت همه ساله خسارت زیادی را به گلخانه‌های خیار این منطقه وارد می کند. لارو روی برگ، ساقه، گل و میوه ی خانواده کدوییان از قبیل خریزه و خیار تغذیه می کند. تفاوت در زمان رشد پروانه برگ خوار کدوییان در مناطق مختلف می تواند به نوع میزبان و شرایط آزمایشگاهی نسبت داده شود.همچنین دما اثر قابل توجهی در مدت زمان رشد مراحل مختلف نابالغ وبالغ این آفت می باشد. متابولیت های ثانویه نقش عمده ای دردفاع گیاهان در مقابل حشرات گیاهخوار دارند و به عنوان دورکننده یا بازدازنده تخم ریزی و یا ترکیبات سمی ایفای نقش می کنند و گیاهان را درمراحل رشدی مختلف در برابر حشرات محافظت می نمایند. به منظور بررسی اثر کشندگی عصاره گیاه رازیانه و رزماری روی لاروهای سن سوم پروانه برگ خوار کدوییان، آزمایش زیست سنجی جهت برآورد دز کشنده 50 درصد ( LD50)، در 5 دز و 4 تکرار در هر دز و 8 لارو در هر تکرار در آزمایشگاه با شرایط دمای2±25 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±65 درصد دوره روشنایی 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی)، انجام شد. در این مطالعه همچنین مقادیر دز کشنده 50 درصد ( LD50) هر کدام از عصاره‌ها به صورت جداگانه محاسبه شد. عصاره های گیاهی از قسمت های هوایی گیاه تهیه شد. برای انجام این آزمایش، پروانه برگ خوار کدوییان تحت شرایط کنترل شده فوق پرورش داده شد و لاروهای سن سوم آن مورد استفاده قرار گرفتند. تیمارها عبارت از دزهای مختلف هر کدام از عصاره‌های گیاهان رازیانه و رزماری شامل، دزهای 45، 75، 150، 195 و 345 میکروگرم بر لارو برای رازیانه و دزهای 5/37، 5/62، 125، 5/162 و 5/285 میکروگرم بر لارو برای رزماری به همراه شاهد، اتانول 95% بودند. دزهای فوق به روش قطره‌گذاری و با استفاده از سمپلر به میزان 10 میکرولیتر روی بدن هر لارو، گذاشته شد. تلفات لارو‌ها پس از 24 ساعت شمارش شد. ﺟﻬﺖ تعیین دز کشنده 50 درصد، از ﻧﺮم اﻓﺰارSPSS نسخه 16 اﺳﺘﻔﺎده گردید. نتایج نشان داد که دز‌های مختلف عصاره رازیانه نسبت به عصاره رزماری اثر کشندگی بالاتری داشته‌اند. میزان دز کشنده 50 درصد رازیانه 47/135 میکروگرم بر هر لارو و رزماری 15/167 میکروگرم بر هر لارو می باشد. نتایج این بررسی نشان دادکه عصاره های رازیانه و رزماری منابع بیولوژیکی مؤثری هستند که می توانند برای حفاظت گیاهان خانواده کدوییان از آلودگی توسط پروانه برگ خوار کدوییان به کار برده شود.

آفت‌کش گیاهی؛ رازیانه؛ رزماری؛ پروانه برگ خوار کدوییان