عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

میترا محمدی زده لو؛ محمدجواد سلیمانی پری؛ سید علی غیبی

با توجه به افزایش نگرانیها نسبت به سلامت انسان، ناشی از باقیمانده مصرف سموم در روی محصولات کشاورزی، استفاده از روشهای جایگزین در کاربرد قارچکشها مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از اسانسهای گیاهی در کنترل بیماریهای پس از برداشت میوه به عنوان روش جایگزین در چند سال اخیر مطرح شده است. بیماری کپک خاکستری ناشی از قارچ Botrytis cinerea یکی از مهمترین بیماریهای پس از برداشت می باشد. به منظور بررسی تأثیر تیمار اسانس برخی از گیاهان دارویی در بازداری از رشد قارچ B. cinerea در شرایط In vitro، یک آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار با روش مخلوط کردن محیط کشت با اسانس انجام گرفت. فاکتور اول شامل نوع اسانس در چهار سطح که شامل اسانس گیاهان نعناع فلفلی(Mentha piperita)، پونه (Mentha pulegium)، گل مکزیکی (Agastache foeniculum) و افسنطین (Artemisia absinthium) و فاکتور دوم شامل غلظتهای مختلف اسانس در چهار سطح (0، 500، 1000 و 1500 میکرولیتر در لیتر) بود و در انتهای آزمایش خاصیت قارچکشی یا قارچ ایستایی اسانسها نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش غلظت اسانسها میزان بازداری از رشد قارچها نیز افزایش می‌یابد. کمترین میزان بازداری(64/23درصد) از رشد قارچ مربوط به غلظت 500 میکرولیتر در لیتر افسنطین می باشد و بیشترین میزان بازداری (100 درصد) مربوط به غلظتهای 500 و بالاتر از آن در تیمارهای گل مکزیکی و پونه و غلظتهای 1000 و 1500تیمار نعناع می باشد. با توجه به نتایج بخش دوم آزمایش مشخص گردید که تیمار نعناع در غلظتهای 1000 و 1500، پونه در غلظت 1500 و گل مکزیکی در تمام غلظتها خاصیت قارچکشی داشتند ولی تیمار افسنطین در تمام غلظتها خاصیت قارچ ایستایی داشت. اثر کنترلی اسانسهای مورد استفاده در رشد قارچ مربوط به ترکیبات فنولی موجود در اسانس است که موجب تخریب دیواره غشایی سلول قارچ می گردد.

اسانس؛ فعالیت ضد قارچی؛ گیاهان دارویی؛ Botrytis cinerea