عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

زینب هاشمی؛ سیدحسین گلدانساز؛ وحید حسینی نوه

زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor یکی از عمومی‌ترین عوامل کنترل بیولوژیک آفات، جهت تولید انبوه و به ویژه برای آفات انباری می باشد. از آنجایی که استفاده از اسانس‌ها به عنوان حشره‌کش‌های ایمن در حال رونق گرفتن می باشد، به منظور بررسی کاربرد توام عوامل کنترل بیولوژیک و اسانس‌های گیاهی علیه آفات، اثرات اسانس گیاه آنغوزه (Ferula assafoetida) روی مراحل زیستی زنبور پارازیتوئید مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق زنبور پارازیتوئید روی لارو بید آرد در شرایط آزمایشگاهی پرورش یافت. زیست‌سنجی به روش تنفسی ابتدا روی حشرات بالغ زنبور انجام شد و با توجه به نتایج حاصله، غلظت LC8 و LC27 به عنوان دو تیمار اسانس، و یک شاهد (هوای پاک) برای آزمایش‌های بعدی، تعیین شدند. تعداد 100 عدد تخم 24 ساعته زنبور برای هر تیمار انتخاب شدند و مقدار 25 میکرولیتر از اسانس بر روی کاغذ صافی که بر روی درب شیشه‌های آزمایش نصب شده بود، ریخته ‌و درب شیشه‌ها بسته ‌شد. تکرار اسانس و مشاهدات، هر 24 ساعت تا ظهور حشرات کامل زنبورانجام شد. نتایج نشان داد که اسانس، تاثیری بر رشد مراحل جنینی و لاروی زنبور پارازیتوئید ندارد اما سبب افزایش دوره رشدی شفیرگی در غلظت LC8 (163/0± 63/8) و LC27 (07/0±73/9) نسبت به شاهـــد (103 /0± 65/7) شده است. همچنین درصد خروج حشرات کامل در دو غلظت اسانس نسبت به شاهد کاهش یافت. ازطرفی اسانس آنغوزه باعث بروز بدشکل‌هایی در دوره رشدی (شفیره تا حشره‌بالغ) زنبور شد به‌طوری‌که میزان بدشکلی در غلظت LC8 برابر با 14/34 درصد و در غلظت LC27برابر با 61/84 درصد به دست آمد. آزمایش‌های تکمیلی به خصوص در شرایط طبیعی لازم است. با این وجود، نتایج این تحقیق نشان می‌دهد استفاده از اسانس‌های گیاهی برای کنترل آفات، می تواند اثرات منفی روی پارازیتوئیدها داشته باشد لذا کاربرد متناوب، اسانس با عامل کنترل بیولوژیک می تواند اثرات مطلوب در کنترل آفت داشته باشد.

: ترکیبات ثانویه گیاهی؛ کنترل غیرشیمیایی؛ مراحل رشدی زنبور؛ مدیریت آفات؛ Habrobracon hebetor