عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

محمدرضا لشکری؛ احد صحراگرد؛ شهاب منظری؛ فریبا مظفریان؛ رضا حسینی

پسیل آسیایی مرکبات، Diaphorina citri Kuwayama (Hem.: Liviidae) ، یکی از جدی‌ترین آفات مرکبات در جهان است. این آفت از سال 2000 در نواحی جنوبی تولید‌کننده مرکبات ایران پراکنده شده و علاوه‌بر خسارت مستقیم به مرکبات، می‌تواند عامل بیماری میوه‌سبز مرکبات را نیز منتقل کند. دامنه میزبانی پسیل آسیایی مرکبات شامل تعداد زیادی از گیاهان نزدیک به خانواده مرکبات است. در این مطالعه جمعیت‌های پسیل آسیایی مرکبات از سه میزبان عمومی آن [شامل: لیمو ترش، Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle ، پرتقال C. sinensis (L.) Osbeck و نارنگی، Blanco C. reticulate] از جنوب ایران (جیرفت) جمع‌آوری شدند. به‌منظور ارزیابی مولفه‌های شکل و اندازه بال در جمعیت‌های جمع‌آوری شده، از تجزیه‌های مبتنی بر لندمارک‌گذاری در ریخت‌سنجی هندسی استفاده شد. فرض صفر (که اختلاف معنی‌داری در شکل و اندازه بال بین جمعیت‌های مورد بررسی وجود ندارد) به‌وسیله تجزیه به مولفه‌های اصلی (PCA)، تجزیه واریانس چند‌متغیره و تجزیه واریانس مخروطی (MANOVA/CVA) و همچنین تجزیه واریانس یک‌متغیره مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین شکل بال جمعیت‌های مورد مطالعه وجود ندارد (Wilk’s lambda= 0.453, p> 0.05)، ولی اندازه بال در جمعیت‌های مختلف متفاوت است (F= 5.27, df= 2, p=0.008). پس‌آزمون HSD نشان داد که جمعیت‌های مرتبط با لیموترش دارای اندازه بال بزرگ‌تری در مقایسه با دیگر جمعیت‌های میزبانی هستند. نتایج پیشنهاد می‌کند که اندازه متفاوت بال در جمعیت‌های مورد بررسی ممکن است به‌خاطر اختلاف در فاکتورهای فیزیکی و فیزیولوژیکی، مانند محتوای غذایی گیاهان میزبان رخ داده باشد. در حال حاضر پسیل آسیایی مرکبات روی اکثر مرکبات و گیاهان وابسته مستقر شده است، که این مسئله لزوم بررسی دقیق‌تر در روش‌های کنترل روی تمام مرکبات را مطرح می‌سازد.

ریخت‌سنجی هندسی؛ پسیل آسیایی مرکبات؛ Diaphorina citri؛ مرکبات