عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

زهرا امجدی؛ حبیب الله حمزه زرقانی؛ یونس قاسمی؛ ضیاالدین بنی ها شمی؛ نیما منتظری نجف آبادی

زنگ برگی یا قهوه‌ای گندم با عامل Puccinia triticina Erikss. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های زنگ گندم می‌باشد که در اکثر مناطق گندم‌کاری جهان رخ می‌دهد. از آنجایی که متابولیت‌ها محصولات نهایی بیان ژن‌ها هستند و تمام تغییرات در بیان ژن‌ها نهایتاً در پروفیل متابولیتی نمایان می‌شود، بررسی پروفیل متابولیتی موجب درک کامل‌تری از مکانیسم‌های دفاعی گیاه در برابر تنش‌ها از جمله بیمارگرها می‌شود. بدین منظور استخراج پروفیل متابولیتی بخش قطبی لاین‌های گندم حساس(Thatcher Lr22b) و مقاوم (Thatcher Lr25) به زنگ قهوه‌ای گندم در مرحله دو برگچه‌ای 24 ساعت پس از مایه‌زنی با بیمارگر، پودر تالک و آب مقطر استریل شده در سه تکرار در مخلوط متانول-آب انجام شد. جداسازی و شناسایی متابولیت‌ها با کروماتوگرافی گازی-طیف‌سنج جرمی کوادروپل انجام شد. در کل 52 متابولیت مشترک به طور تجربی با استفاده از نرم افزار AMDIS و کاوش طیف هر پیک در کتابخانه NIST شناسایی شد. فیلتر تجزیه واریانس با سطح معنی‌دارP ≤ 0.2 نشان داد که فراوانی 27 متابولیت‌ بین فاکتورهای آزمایشی شامل ایزولاین‌ها، مایه‌زنی شده‌ها و برهمکنش ایزولاین‌ها و مایه‌زنی شده‌هااختلاف معنی‌داری داشتند. این متابولیت‌ها در مسیرهای سنتز دیواره سلولی، تولید ترکیبات فنولی و آلکالوئیدی، تجمع اسید آمینه‌ها، تولید پروتئین‌های مرتبط با مقاومت، به عنوان پیام رسان و فعالیت‌های ضد میکروبی در طول دفاع نقش داشتند. فعال‌تر شدن مسیرهای گلیکولیز، چرخه تری کربوکسیلیک اسید، پنتوز فسفات اکسیداتیو و اسید شیکمیک در اثر حمله قارچ به گندم بحث می‌شود.

واژه‌های کلیدی: زنگ برگی گندم؛ کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی؛ تعیین پروفیل متابولیک؛ مقاومت