عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

پژمان تاج میری؛ سید علی اصغر فتحی؛ عسگر عباداللهی؛ لیلا متقی نیا

درخت زبان‌گنجشک، (Oleaceae).Fraxinus excelsior L، یکی از درختان با ارزش فضای سبز شهری اردبیل می‌باشد. این درخت مورد حمله‌ی آفات مختلفی قرار می-گیرد که شپشک‌های سپردار از جمله مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شوند. در تحقیق حاضر، بیواکولوژی سپردارها در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی هر هفته سرشاخه‌های آلوده به شپشک‌های سپردار از سطح شهر اردبیل جمع‌آوری و به آزمایشگاه حشره‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی منتقل شدند. نمونه‌ها به‌دقت زیر استریومیکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفت و پس از جداسازی و شفاف‌سازی از آن‌ها اسلاید میکروسکوپی تهیه شد. طی این تحقیق دو گونه سپردار مورد شناسایی قرار گرفت. سپردار واوی، Lepidosaphes ulmi L.، با خسارت‌زائی و پراکندگی گسترده و سپردار گرد، Diaspidiotus slavonicus (Green)، با خسارت‌زائی و پراکنش کم بود. این دو گونه در شرایط اردبیل دارای یک نسل بودند. زمستان‌گذرانی گونه‌ی سپردار واوی به‌صورت دسته‌ی تخم در زیر سپر ماده بود که پوره‌های متحرک آن اواسط اردیبهشت‌ماه از زیر سپر خارج شدند. اوج جمعیت این گونه در اواسط خردادماه بود. این حشره در اواسط مردادماه شروع به تخم‌گذاری دسته‌ای در گوشه‌ای از زیر سپر کرد. چندین گونه‌ی شکارگر و پارازیتوئید از روی این گونه جمع‌آوری شدند که مهم‌ترین آن‌ها زنبور پارازیتوئید Aphytis mytilaspidis (Le Baron) در اوایل فصل و کنه‌ی Hemisarcoptes malus (Shimer) در اواخر فصل بود. زمستان‌گذرانی گونه‌ی سپردار گرد به‌صورت بالغین ماده حاوی تخم زیر سپر بود که در اواخر اردیبهشت‌ماه پوره‌های آن کم‌کم خارج شدند. اوج جمعیت این گونه در اواخر خردادماه بود. در این گونه ماده‌های بارور در اوایل تیر‌ماه شروع به تولید تخم نمودند. مهم‌ترین دشمن طبیعی این گونه زنبور پارازیتوئید Aphytis neuter Yasnosh & Myartseva بود. این نتایج می‌تواند برای کنترل بهتر سپردارها در برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات (IPM) در اردبیل مورد استفاده قرار گیرد.

زبان گنجشک؛ گونه‌های سپردار؛ پارازیتوئید؛ شکارگر؛ اردبیل