عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

حسن براری؛ شعبانعلی مافی پاشاکلائی؛ مرتضی نورعلیزاده اطاقسرا

سرخرطومی‌های ساقه‌خوار کلزا (Ceutorhynchus spp. (Col.: Curculionidae)) از آفات اندام‌های رویشی کلزا در استان مازندران می‌باشند. خسارت اصلی به‌واسطه‌ی فعالیت تغذیه‌ای لاروهای این آفت در داخل رگبرگ اصلی، دمبرگ برگ‌های پایینی، طوقه و ساقه‌ی گیاه کلزا حادث می‌گردد. این آزمایش در سال زراعی 91-1390، با هدف تعیین موثرترین حشره‌کش جهت کنترل سرخرطومی‌های ساقه‌خوار کلزا، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 5 تیمار در 4 تکرار در ساری به اجرا در آمد. تیمارها عبارت بودند: شاهد (آب پاشی)، کلرپیریفوس (2 لیتر در هکتار)، فنیتروتیون (1 لیتر در هکتار)، ایمیداکلوپرید (1 لیتر در هکتار) و دیازینون ( 5/1 لیتر در هکتار). یک روز قبل، 5، 14 و 21 روز بعد از کاربرد حشره‌کش‌ها، 4 بوته به‌طور تصادفی از هر کرت کنده و تعداد لارو زنده‌ی سرخرطومی در داخل بافت هر بوته شمارش گردید. یک هفته قبل از برداشت محصول، از هر کرت 3 بوته به‌طور تصادفی انتخاب و تعداد غلاف‌های سالم و عقیم شمارش شدند. پس از رسیدن کلزا، محصول یک متر مربع از مرکز هر کرت برداشت، دانه ها توزین و وزن هزاردانه محاسبه گردید. نتایج نشان دادکه کلیه‌ی حشره‌کش‌های بکار رفته روی سرخرطومی‌های ساقه خوار کلزا کارآیی داشتند. لیکن کلرپیریفوس، با 72/9±28/90 و 51/6±89/88 درصد کارآیی به ترتیب در 5 و 14 روز پس از سم‌پاشی، نسبت به بقیه‌ی تیمارهای حشره‌کش موثرتر بوده و بالاترین تعداد غلاف سالم، بیش‌ترین وزن بذر و وزن هزاردانه را نسبت به دیگر تیمارهای حشره‌کش دارا بود. اختلاف بین بقیه‌ی تیمارهای حشره‌کش (فنیتروتیون، ایمیداکلوپرید و دیازینون) معنی‌دار نبود. پیشنهاد می‌شود در رابطه با کاربرد فنیتروتیون با احتیاط و پس از بررسی‌های بیش‌تر اقدام گردد، زیرا این حشره‌کش حدود 10% روی برگ‌های کلزا گیاه‌سوزی ایجاد نمود.

کلزا؛ سرخرطومی؛ کنترل شیمیایی