عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

محمدرضا نعمت اللهی؛ یعقوب فتحی پور؛ علی اصغر طالبی؛ جواد کریم زاده اصفهانی

شته‏های موجود در 8 مزرعه سم‌پاشی نشده کلزا (Brassica napus) در استان اصفهان طی دو سال زراعی 1390-92 نمونه‏برداری شد. واحد نمونه‏برداری یک گیاه کامل بود و به طور هفتگی 20 بوته نمونه‏برداری شد. در آزمایشگاه از تکنیک‌های گرمادهی و نمونه‏برداری فرعی برای تخمین تراکم جمعیت شته‌ها استفاده شد. رابطه بین نرخ رشد جمعیت شته‌ها و درجه-روز با استفاه از رگرسیون خطی بین لگاریتم تراکم جمعیت شته و درجه-روز تجمعی (محاسبه شده به روش سینوسی نیم‏روز) بررسی گردید. برای مقایسه بین هر دو جفت شیب از آزمون‌های همگنی استفاده شد. ترجیح شته‌ها برای بخش‌های بالایی (10 تا 15 سانتی‏متر انتهایی ساقه) و پایینی (بقیه طول ساقه) گیاه با استفاده از آزمون تی-استیودنت تحلیل گردید. فون شته‌ها عبارت بود از: شته مومی کلم (Brevicoryne brassicae)، شته سبز هلو (Myzus persicae) و شته خردل (Lipaphis erysimi). تراکم جمعیت شته سبز هلو در مقایسه با شته مومی کلم پایین بود (متوسط اوج فصلی برای شته‏های سبز هلو و مومی کلم به ترتیب 11/31 و 75/21377 شته در هر بوته) و شته خردل به طور تصادفی جمع‏آوری گردید. روند فصلی تراکم جمعیت شته‏های مومی کلم و سبز هلو دارای دو اوج بود و به محض شروع گل‌دهی، جمعیت آن‌ها رو به کاهش نهاد. متوسط نرخ رشد جمعیت شته‏های سبز هلو و مومی کلم به ترتیب 001/0 و 003/0 بود. آزمون‌های همگنی نشان داد که در همه ترکیب‌های سال-سایت نرخ رشد جمعیت شته سبز هلو نسبت به شته مومی کلم کندتر می‏باشد (متوسط b مقایسات جفتی: 09/4). به‏طور متوسط 36% و 64% جمعیت شته‏های سبز هلو و مومی کلم روی بخش پایینی گیاه قرار داشتند که نشان می‏دهد شته مومی کلم بخش بالایی گیاه را به بخش پایینی آن ترجیح می‌دهد و شته سبز هلو برعکس. نتایج این پژوهش می‏تواند توانایی پژوهشگران را برای پیش‏بینی زمان و شدت آلودگی کلزا به شته‏ها را افزایش ‏دهد.

شته‏؛ کلزا؛ جمعیت