عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

مهدی بی مثل شعربافی؛ نوشین زندی سوهانی؛ ارسلان جمشیدنیا؛ منصور غنیان

بیش از صد هزار هکتار از اراضی استان خوزستان به کشت نیشکر اختصاص دارد. پروانه ساقه‌خوار نیشکر Sesamia spp. از آفات مهم و خسارت‌زای این گیاه در استان خوزستان است. بهترین روش مبارزه با این آفت استفاده از عوامل کنترل بیولوژیکی می باشد. به این منظور پروانه آفت سزامیا در آزمایشگاه پرورش داده شده و تخم‌های حاصل از پروانه آفت برای پرورش انبوه زنبور پارازیتوئید آن Telenomus busseolae Gahan (Hym: Scelionidae) به کار گرفته می شود. سپس زنبور پارازیتوئید با تراکم بالا در مزرعه رهاسازی می‌گردد. این آزمایش با هدف تعیین مناسب‌ترین رقم نیشکر برای بیشترین استحصال تخم از پروانه سزامیا ) (S. cretica در شرایط آزمایشگاهی طراحی و اجرا گردید. سه رقم تجاری 48CP ، 57CP و 69CP که در حال حاضر در کشت‌وصنعت‌های خوزستان کشت می‌شوند در آزمایشات استفاده شدند. لاروهای پروانه ساقه‌خوار سزامیا از مزارع نیشکر کشت و صنعت حکیم فارابی واقع در جنوب استان خوزستان جمع آوری گردید. سپس در آزمایشگاه بر روی ساقه‌های نیشکر برش داده شده به طول تقریبی 15 سانتیمتر تا ظهور حشرات کامل پرورش داده شدند. میانگین کل تعداد تخم ریزی پروانه ماده سزامیا بر روی ساقه‌‌های جوان سه واریته نیشکر در دمای C°1±30 ، دوره نوری 8 : 16 (روشنایی : تاریکی) و رطوبت نسبی 5±70% بررسی و شمارش شد. آزمایشات شامل 5 تکرار بود و در هر تکرار یک جفت پروانه نر و ماده به‌همراه ساقه های جوان هر سه نوع واریته نیشکر در ظروف استوانه‌ای پلاستیکی شفاف نگهداری شدند. از هر واریته نیشکر سه ساقه (در کل تعداد 9 ساقه) در داخل هر ظرف قرار داده شد. تعداد تخم‌های گذاشته شده پروانه ماده، بر روی ساقه‌های جوان سه نوع واریته نیشکر روزانه به صورت جداگانه شمارش شد و این شمارش تا پایان عمر پروانه ماده سزامیا ادامه یافت. براساس نتایج بدست آمده، میانگین کل تخم‌های پروانه ماده سزامیا بر روی هر سه واریته 6/249 عدد تخم بود، که از این تعداد 71 عدد تخم معادل 44/28 درصد از کل تخم‌ها بر روی ساقه های واریته 48CP ، تعداد 4/71 عدد تخم معادل 6/28 درصد از کل تخم‌ها بر روی ساقه های واریته 57 CP و روی ساقه‌های واریته 69CP میانگین تعداد 2/107 عدد تخم معادل 96/42 درصد از کل تخم‌ها گذاشته شد که تفاوت تخم ریزی بر روی واریته 69CP معنی دار بود. بنابراین به طور میانگین بیشترین میزان تخم‌ریزی در روی بوته‌های واریته 69CP نیشکر بدست آمد. براساس این نتایج واریته 69CP به عنوان واریته مرجح نیشکر برای پرورش آزمایشگاهی پروانه های ساقه خوار سزامیا پیشنهاد می‌گردد.

ترجیح تخم ریزی؛ ساقه خوار؛ نیشکر؛ سزامیا